اگر سوال می‏‏‌پرسید تا فقط در مورد خودتان حرف بزنید،‌جذابیت مکالمه را از بین می‏‏‌برید

«پرسش بومرنگی»؛ خطایی بزرگ در گفت‏‏‌وگو

یک شنبه 1404/01/31 00:22 دسته بندی: مدیران کد خبر: 42918

«آخر هفته چه برنامه‌‌‌ای داری؟» شما پاسخ می‌‌‌دهید که هنوز تصمیمی نگرفته‌‌‌اید و برنامه خاصی ندارید. در ادامه، او با اشتیاق برنامه‌‌‌های مفصل خود را شرح می‌دهد: «قصد دارم به ویلای شخصی‌‌‌ام در کنار دریاچه بروم و به همراه دوستانم آتش‌‌‌بازی باشکوهی راه بیندازیم.» یا «می‌‌‌خواهم در جشنواره‌‌‌ قرون وسطایی شرکت کنم و از منجنیقی که شخصا ساخته‌‌‌ام، استفاده کنم.»

گویا آنچه در ابتدا ابراز علاقه واقعی به صحبت‌‌‌های شما به نظر می‌‌‌رسید، ناگهان تغییر کرده و به فرصتی برای همکارتان تبدیل می‌شود تا پز بدهد، شکایت کند یا صرفا در مورد خودش صحبت کند. من این تاکتیک را «پرسش بومرنگی» می‌‌‌نامم؛ موضوعی که مدام رخ می‌دهد. مانند مسیر رفت و برگشتی یک بومرنگ، افرادی که به «پرسش بومرنگی» اقدام می‌کنند، سوالی می‌‌‌پرسند، به مخاطب خود فرصت پاسخگویی می‌دهند و سپس بلافاصله کانون توجه گفت‌‌‌وگو را به خود معطوف می‌کنند. آنها در تلاشند تا دو هدف متناقض را به طور همزمان برآورده کنند: ابراز علاقه به طرف مقابل و افشای اطلاعاتی درباره خود. با وجود این، در عمل به هیچ‌کدام از این دو هدف نمی‌‌‌رسند.

در طول گفت‌‌‌وگو، ما می‌توانیم به روش‌های مختلفی علاقه خود را به طرف مقابل نشان دهیم: از طریق پرسیدن سوال، تصدیق یا تایید دیدگاه متفاوت، تایید احساسات آنها(حتی اگر در ادامه با آنها مخالف باشید)، یا گفتن چیزی که به گفته قبلی طرف مقابل پاسخ می‌دهد. ما به طور غریزی می‌‌‌دانیم که این رفتارها خوب هستند. همه ما تجربه کرده‌‌‌ایم که چقدر این رفتارها می‌توانند ارزشمند باشند. با این حال، غلبه بر خودمحوری دشوار است. ما انسان‌‌‌ها، به‌‌‌طور مداوم بر دیدگاه خودمان متمرکز هستیم؛ ویژگی‌‌‌ای که به ما در بقا کمک می‌کند، اما در عین حال روابطمان را با دیگران تضعیف می‌کند. بین ۴۰ تا ۶۰‌درصد گفته‌‌‌های ما در گفت‌‌‌وگوها، حول محور خودمان می‌‌‌چرخد و بر احساسات، نظرات و تجربه‌‌‌های شخصی‌‌‌مان متمرکز است. این گرایش خودمحورانه در گفت‌‌‌وگو، حتی در رسانه‌‌‌های اجتماعی بیشتر هم می‌شود، تا جایی که حدود ۸۰‌درصد ارتباطات، بر خود فرد متمرکز است.

برای بسیاری از افراد، خودافشایی صرفا حس خوبی دارد. به اشتراک گذاشتن اطلاعات در مورد خودمان توسط همان نواحی مغزی تقویت می‌شود که به پاداش‌‌‌هایی مانند غذای خوب و چهره‌‌‌های جذاب پاسخ می‌دهند. تمایل به صحبت در مورد خودتان، نشانه مهمی از علاقه و نزدیکی است: این نشان می‌دهد که شما به کسی اعتماد دارید که چیزهایی را در مورد شما بداند. این شیوه همچنین روشی اصلی است که افراد از طریق آن، تصوری از خود در ذهن دیگران می‌‌‌سازند. از طریق خودافشایی حساب‌‌‌شده، ما تلاش می‌‌‌کنیم نزد طرف مقابل (و هر فرد دیگری که در آن حوالی باشد) باهوش، مطمئن، مهربان و جذاب به نظر برسیم. همچنین‌ برای برانگیختن واکنش‌‌‌هایی مطلوب مانند تحسین و همدلی، به رفتارهایی مانند خودنمایی و گله کردن می‌‌‌پردازیم.

با وجود این، اغلب ما به این مساله آگاهیم که نمی‌توانیم همیشه گلایه کنیم و دائم از خودمان حرف بزنیم. می‌‌‌دانیم که آداب گفت‌‌‌وگو، رفتار خودمحورانه آشکار را منع می‌کند و گفت‌‌‌وگو باید شامل بده‌‌‌بستان باشد. ما سعی می‌‌‌کنیم این مشکل را با مجموعه‌‌‌ای از روش‌های غیرمستقیم حل کنیم. سخنرانانی که به دنبال جلب تحسین هستند، ممکن است به خودستایی متواضعانه روی بیاورند و خودستایی را در قالب شکایت پنهان کنند (دستم از امضای این همه عکس درد گرفت). سخنرانانی که می‌‌‌خواهند مرتبط با افراد مهم به نظر برسند، اما نمی‌‌‌خواهند این موضوع را صریحا بیان کنند، ممکن است نام افراد مشهور را بیاورند (آخر هفته با زاکربرگ شام می‌‌‌خوردم). و سخنرانانی که می‌‌‌خواهند موقعیت بالاتری نسبت به طرف مقابل خود داشته باشند، اما نمی‌‌‌خواهند مستقیما لاف بزنند، ممکن است یک تعریف غیرمستقیم کنند (ایده‌‌‌هایت برای یک کارآموز، بد نبود).

در میان تمام راه‌‌‌های ظریف و آشکاری که برای پوشاندن خودمحوری‌‌‌مان به کار می‌‌‌بریم، «پرسش بومرنگی» شاید بدترینِ آنها باشد؛ چرا که فواید بی‌‌‌نظیری را که از سوال پرسیدن حاصل می‌شود، از بین می‌‌‌برد. پرسیدن سوال‌‌‌های صمیمانه، گوش دادن به پاسخ‌‌‌های دیگران و پیگیری همان پاسخ‌‌‌ها، شاید ساده‌‌‌ترین و موثرترین راه برای رسیدن به فهم مشترک و ارتباط بین‌فردی باشد. «پرسش بومرنگی» این جادو را نابود می‌کند. پیگیری نکردن پاسخ طرف مقابل و پاسخ دادن به سوال توسط خودتان، باعث می‌شود دیگران حس کنند که برایشان اهمیتی قائل نیستید و احتمالا وقتی سوال را پرسیدید هم اهمیتی برای طرف مقابل قائل نبودید.

بنابراین، «پرسش بومرنگی» نکنید! در حالی که صحبت کردن از خودمان حس خوبی دارد و می‌تواند ما را به هم نزدیک‌‌‌تر کند، وقتی شخص دیگری دیدگاهش را به اشتراک می‌‌‌گذارد، روی او تمرکز کنید. همگی باید پیش از آنکه بخواهیم ثابت کنیم چقدر خودمان جذابیم، تلاش کنیم به طرف مقابلمان بیشتر علاقه نشان دهیم.

منبع: Wall Street Journal