سیاست‌های یک بام و دو هوا سد راه افزودنیها
برخی معتقدند رابطه افزودنیهای غذایی با سلامت مصرفکنندهها مثل یک شمشیر دولبه است. به این معنا که اثر مثبت و منفی دارد. گروهی می‌‌‌گویند این افزودنیها طول عمر را زیاد می‌کند و برخی هم می‌‌‌گویند از طول عمر مصرف‌کننده می‌‌‌کاهد. حتی این شایعه هم شنیده شده که افزودنیهای غذایی در محصولات فرآوریشده گوشتی باعث بروز سرطان میشود. اما این شایعه چقدر به واقعیت نزدیک است؟ پرویز جهانگیری، رئیس انجمن تولیدکنندگان افزودنیهای صنایع غذایی در برنامه «ایران فود» درباره اثر افزودنیهای غذایی بر مصرفکنندهها توضیح داده است. او همچنین به یک گرفتاری بزرگ در این صنعت پرداخته و گفته است: مقررات دست‌‌‌و‌‌‌پا‌‌‌‌گیر وضع‌شده، نوآوری در این صنعت را از بین برده است.
شنبه 1404/03/17 19:09 دسته بندی: اخبار صنایع غذایی کد خبر: 23701اثر افزودنیهای غذایی بر سلامت مصرف‌کنندگان
رئیس انجمن تولیدکنندگان افزودنیهای صنایع غذایی درخصوص اثر افزودنیهای غذایی بر سلامت و طول عمر مصرف‌کنندگان گفت: در تعاریف، افزودنیها موادی هستند که برای بهبود کیفیت مواد غذایی به آنها اضافه می‌شوند و غالبا هم منشأ طبیعی دارند. یعنی اکثر مواد افزودنی از مواد طبیعی استخراج و به محصولات غذایی اضافه می‌شوند. زمانی که مواد افزودنی را فرموله و ابداع می‌کنند، بالای ۹۰درصد از طبیعت الهام می‌گیرند؛ یعنی این مواد افزودنی در مواد طبیعی ما موجود هستند. البته میزان مختصری از مواد افزودنی به روش‌های شیمیایی سنتز می‌شوند که قاعدتا بحث درباره آنها زیاد است و برای آنها حد و حدودی تعیین میشود.
پرویز جهانگیری ادامه داد: سازمان‌های بین‌المللی مثل CODEX، JECFA، سازمان ایمنی غذایی اروپا (EFSA) و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، سالانه بررسی کامل انجام می‌دهند و تمام آنچه را که به عنوان مواد شیمیایی است، روی حیوانات آزمایشگاهی و انسان‌ها آزمایش می‌کنند و حد و حدودی برای آن قائل می‌شوند. با مصرف این مواد افزودنی در حدی که این سازمان‌ها قائل می‌شوند، چندان دچار مشکل نخواهیم شد. اما اگر میزان مصرف، از آن حدود تجاوز کند و مصرف آن از حد تعیین‌شده بیشتر باشد، ممکن است عوارضی را در بدن مصرف‌کننده به وجود بیاورد. یعنی درخصوص افزودنی‌هایی که منشأ شیمیایی دارند، سلامت مصرف‌کننده رابطه مستقیمی با میزان مصرف این افزودنیها دارد. همه‌ساله افزودنیها در سازمان‌های بین‌المللی مورد بررسی قرار می‌گیرند و افزودنیهای مضر برای سلامت مصرف‌کنندگان حذف می‌شوند و سازمان‌های بین‌المللی اجازه نمی‌دهند که واحدهای تولیدی از آنها استفاده کنند.
تبعات افزودن نگهدارنده‌ها به فرآوردههای گوشتی
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، اخیرا شایعه‌ای درخصوص سرطان‌زایی ناشی از افزودن نگهدارنده‌های نیترات و نیتریت به محصولات فرآوریشده گوشتی (مانند کالباس، سوسیس و گوشت‌های دودی) بر سلامت مصرف‌کنندگان مطرح شد. اما این شایعه تا چه اندازه مورد تایید است؟
جهانگیری در این زمینه گفت: همان‌طور که اشاره شد افزودن این مواد افزودنی در حدی که سازمان‌های بین‌المللی تعیین می‌کنند؛ مشکلی ایجاد نمی‌کند. متاسفانه افرادی که آگاهی کامل ندارند، به یکسری از موارد دامن می‌زنند و قضایا را طور دیگری جلوه می‌دهند. این باعث میشود که مصرف‌کنندگان بدبین و نسبت به استفاده از این افزودنیها مردد شوند. وی افزود: میزان استفاده از نیتریت در محصولات گوشتی به حدی پایین است که سازمان‌های بین‌المللی درباره آن کار تحقیقاتی انجام داده و حد مشخصی را برای آن تعیین کرده‌اند و مصرف آن را مضر نمی‌دانند. حتی در بعضی از موارد مشاهده می‌کنیم که این ترکیبات منجر به اتساع عروق می‌شوند که برای سلامتی مصرفکنندهها اثر مثبتی به دنبال دارد.
بنابراین ما گزارش‌هایی درخصوص مصرف بیش از حد مجاز تعیین‌شده از سوی سازمان‌های بین‌المللی، در این رابطه ندیده‌ایم. این فعال صنعت افزودنیها در پاسخ به اینکه چه میزانی از مصرف سلامتی مصرف‌کنندگان را با خطر مواجه نمی‌کند، گفت: اولا محصولات فرآوریشده گوشتی مانند کالباس و سوسیس همیشه مصرف نمی‌شود، دوما میزان افزودنی‌هایی هم که تعیین میشود، تنها درحدود هزارم‌درصد است که به این محصولات اضافه میشود و نه بیشتر. این میزان وقتی وارد بدن میشود، مثل سموم می‌ماند، ولی سلامتی بدن در مقابل آن با خطری مواجه نمی‌شود. در داخل همین آب مصرفی ما آرسنیک وجود دارد که تنها مصرف یک قرص از آن کافی است تا فرد را از پا در‌بیاورد و بسیار مضر و کشنده است. بنابراین بسیاری از موارد مشابه را در طبیعت هم داریم و تا آخر عمر هم مصرف می‌کنیم؛ اما مشکلی هم ایجاد نمی‌کنند. موقعی که سموم در بدن تجمع پیدا می‌کنند و این تجمع از حد 50درصد حدود تعیین‌شده بالاتر برود؛ می‌تواند ایجاد مشکل کند. اما وقتی که همه مسائل درخصوص استانداردهای مصرف رعایت شود، مشکل خاصی وجود نخواهد داشت.
میزان واردات مواد افزودنی
وی همچنین در پاسخ به اینکه در حال حاضر چقدر از مواد افزودنی تولید داخل است و چقدر از محل واردات تامین میشود، گفت: درصد ناچیزی از مواد افزودنی از محل واردات تامین میشود و بخش عمده‌ای از تولیدات ما توانسته جلوی واردات را بگیرد. به طور مثال مالتودکسترین (Maltodextrin) را ما برای اولین بار در کشورمان تولید کردیم و در بین کشورهای منطقه هم هیچ کشوری این محصول را تولید نمی‌کرد. قبل از اینکه این محصول را تولید کنیم، بازار داخلی این محصول در انحصار چینی‌ها بود و مقدار کمی هم از اروپا وارد می‌شد. ما توانستیم محصولات چینی را از این بازار بیرون کنیم و تولید این محصولات در کشور گسترش پیدا کرد. اما مشکلاتی در بخش تولید داریم.
مقررات موجود جلوی نوآوری را گرفته است
جهانگیری ادامه داد: مقرراتی که اکنون به‌ویژه در وزارت بهداشت حاکم است، جلوی نوآوری را گرفته است. این در حالی است که ماهیت افزودنی به نحوی است که باید نوآور باشد و محصولی را تولید کند که بتواند اثرات مثبت روی کیفیت محصولات و سلامت مصرف‌کنندگان داشته باشد. درنتیجه مقررات موجود دست تولیدکنندگان را بسته است. باید مقررات موجود اصلاح شود و ما درخواست کرده‌ایم و امیدواریم وزارت بهداشت به زودی یک حرکت مثبت در این بخش انجام دهد و خوشبختانه قرار است این حرکت را شروع کند. این رویکرد راه را باز می‌کند تا بتوانیم تعداد بیشتری از افزودنیها را در داخل کشور تولید کنیم.
نظارت دقیق بر کیفیت تولیدات کارخانه‌ها
در حال حاضر مصرف‌کنندگان بیش از گذشته به دنبال محصولات سالم هستند. اما آیا این تغییر سلیقه و ذائقه، روی بازار افزودنیها تاثیرگذار بوده است؟
جهانگیری در این باره گفت: امروزه مصرف‌کنندگان به اجبار بیش از گذشته به سمت محصولات کارخانه‌ای روی آورده‌اند؛ به طور مثال ساندویچ‌هایی که به شکل گسترده‌ای تولید می‌شوند، یک وعده غذایی مردم را تامین می‌کنند. درواقع مردم به تناسب هزینه‌ای که می‌پردازند، یک غذای کاملا ارزان و در عین حال سالم تهیه می‌کنند. غذایی که در کارخانه تولید میشود، تحت نظارت مدیران تولید و مسوولان فنی کارخانه‌های تولیدی است. چون اگر یک محصول بی‌کیفیت تولید کنند؛ بازار و برند خود را از دست می‌دهند. تولیدکننده هیچ‌گاه نمی‌تواند از کیفیت محصولات تولیدی خود کم کند. بنابراین تولید می‌تواند خود را با این تقاضا همراه و همراستا کند، کمااینکه به تناسب این کار را می‌کند.
تاثیر قیمت‌گذاری دستوری بر صنعت افزودنیها
بر اساس این گزارش، یکی از عارضه‌ها و چالش‌های جدی اقتصاد ایران بر صنایع داخلی قیمت‌گذاری دستوری است. گفته میشود که در برخی از صنایع این عارضه موجب شده تا شرکت‌ها 15 تا 50درصد سود خود را از دست بدهند. جهانگیری درباره تاثیر قیمت‌گذاری دستوری بر صنعت افزودنیها گفت: صنعت افزودنیها صنعتی است که در آن، محصولات ما بر اساس درخواست مصرف‌کننده فرموله می‌شوند. بنابراین اقتصاد دستوری نمی‌تواند شامل حال ما باشد. چون توافق تولیدکننده افزودنی با مصرف‌کننده است. بنابراین در این بخش آسیب چندانی نمی‌بینیم، ولی شاهد آسیب‌های بسیار جدی در بخش‌های دیگر هستیم. می‌بینیم که قیمت‌گذاری دستوری در هیچ جای دنیا پاسخ نداده است. بنابراین با سیاست قیمت‌گذاری دستوری وقتمان را تلف می‌کنیم، انرژی و منابع را از بین می‌بریم و نتیجه هم نمی‌گیریم.
سیاست‌های ارزی ناکارآمد، مانع تولید است
وی همچنین در پاسخ به اینکه آیا سیاست‌های ارزی که در دوسال گذشته اجرایی شده توانسته به صنعت افزودنیهای مواد غذایی کمکی کند، گفت: خیر، این سیاست‌ها به شدت منفی بوده است. اگر دولت پای خود را از بخش سیاست ارزی بیرون بکشد، خود تولیدکننده‌ها بهتر می‌توانند راه خود را پیدا کنند. سیاست‌هایی مانند اینکه نرخ ارز نیمایی که برای تولید تخصیص می‌یابد، پایین‌تر از نرخ بازار آزاد است، یا از آن طرف مشوق‌های صادراتی می‌دهند، نه‌تنها کمک‌کننده نیست، بلکه حتی به مانعی در مسیر فعالیت ما تبدیل شده است. به گفته جهانگیری، به‌رغم اینکه دولت با این رویکرد ادعا می‌کند که به مردم سوبسید میدهد و این مشکلات را حل می‌کند؛ عملا راه‌حل موثری در این سیاست نمی‌بینیم. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که دولت در این زمینه ورود نکند و اجازه دهد نرخ ارز به نرخ آزاد باشد و اساسا دولت سوبسیدی هم ندهد. چون در کنار این سوبسیدها تالی فاسد فراوان هم به وجود می‌آید.
دولت از تولیدکنندگان مالیات اخذ نکند
رئیس انجمن تولیدکنندگان افزودنیهای صنایع غذایی همچنین درخصوص تاثیرات سیاست‌های مالیاتی بر صنایع غذایی گفت: سیاست‌های مالیاتی ما بدترین سیاست در مسیر تولید است. اگرچه در همه جای دنیا مالیات اخذ میشود، ولی در ایران مشکلات ما بسیار است. سازمان امور مالیاتی با مقرراتی که وضع کرده؛ عملا دست و پای تولیدکننده را بسته است. یعنی تولیدکننده فقط باید تمام هم و غم خود را صرف کند تا دچار معضل پرداخت جریمه نشود. وی درخصوص راهکار پیشنهادی برای هموارسازی مسیر تولید گفت: متاسفانه گاهی دولتمردان ما یکسونگری به مسائل دارند. به طور نمونه پیش از روی کار آمدن خانم حلیمه یعقوب، رئیس‌جمهور سنگاپور، فساد در این کشور بسیار زیاد و درآمد کم بود و در کل صنایع مشکلات متعددی وجود داشت. اولین اقدام وی این بود که به طور کامل مالیات را برای تولیدکنندگان داخلی سنگاپور حذف کرد. با این اقدام رقمی حدود دو تریلیارد دلار سرمایه‌گذاری از بیرون به سمت سنگاپور روانه شد و همه برای سرمایه‌گذاری در سنگاپور مشتاق شدند. نتیجه این شد که میزان درآمد سرانه هر سنگاپوری 10 برابر افزایش پیدا کرد و به 85هزار دلار رسید و فساد هم به حداقل رسید.
تنها راه رونق تولید
جهانگیری با بیان اینکه در ایران نیز با سیاست اخذ مالیات به شیوه کنونی، درآمدی نصیب دولت نمی‌شود، چون هزینه‌ای که دولت در سازمان‌های مختلف زیرمجموعه خود صرف می‌کند، بسیار بیشتر از درآمدش است، گفت: ما معتقدیم که مانند سنگاپور، دولت ایران هم باید چنین اقدامی انجام دهد. یقین بدانید که در این صورت تولید رونق می‌گیرد و با رونق گرفتن تولید فقر از بین می‌رود و درآمدهای ارزی بسیاری برای مملکت ایجاد میشود. جهانگیری در ادامه گفت: مامفتخریم که 50 میلیارد دلار درآمد نفتی داریم. این در حالی است که تنها برای یک شرکت خارجی اروپایی سالی 250 میلیارد دلار درآمد ایجاد میشود! ما کمبودی نداریم. در صنعت غذا در کل منطقه، امکانات، توان و دانش ما بی‌نظیر است و هیچ‌کدام از کشورهای منطقه توان رقابت با ما را ندارند، ولی دست ما بسته است. وقتی با چنین مقرراتی دست تولیدکننده را می‌بندند، تولیدکننده نمی‌تواند کاری انجام دهد.
