آیا شفافیت دستمزدها به عدالت منجر می‌شود؟

شنبه 1404/03/17 21:39 دسته بندی: اقتصاد ایران کد خبر: 47234

زوئی کالن از مدرسه تجارت هاروارد و همکارانش در یک تحقیق از کارمندان بانکی در جنوب شرق آسیا خواستند میزان دستمزد همکارانشان را برآورد کنند. پژوهشگران متوجه شدند اکثر کارمندان از اینکه میزان دستمزد همکار خود را بپرسند احساس خوبی نداشتند و خود نیز مایل نبودند به چنین سوالی پاسخ دهند، به‌ویژه اگر فکر می‌کردند نسبت به آنها حقوق بیشتری می‌گیرند.

هنجارهای مربوط به حفظ اسرار و حریم خصوصی باعث می‌شود قانون‌گذارانی که نگران تفاوت‌های ناعادلانه دستمزدی هستند خود پیش‌قدم و خواستار شفافیت شوند.

کشورهای حوزه اسکاندیناوی سخت‌گیری زیادی دارند و اکثر آنها بنگاه‌ها را ملزم می‌کنند تا شکاف دستمزدی جنسیتی را افشا کنند؛ در آگهی‌های استخدام دامنه حقوق و مزایا را بگویند و از متقاضیان در مورد دستمزد قبلی سوال نپرسند. قوانین جدید شفافیت از امسال در ایالت‌های ایلینویز، مینه‌سوتا و ورمونت به اجرا گذاشته شدند و بخشنامه شفافیت اتحادیه اروپا هم از سال ۲۰۲۶ به اجرا گذاشته می‌شود.

پژوهش اخیر خانم کالن درباره اثرات شفافیت نتایج متفاوتی ارائه می‌کند: شفافیت بیشتر در مورد دستمزدهای افرادی که کارهای یکسان انجام می‌دهند به کاهش شکاف درآمدی بین مردان و زنان کمک کرد، اما دلیل آن افزایش حقوق کارمندان کم‌درآمد نبود، بلکه میانگین دستمزدها سرکوب شد. به نظر می‌رسد که شفافیت به کارفرمایان قدرت چانه‌زنی بیشتری داد و آنها چنین استدلال می‌کردند که افزایش دستمزد یک نفر را باید در مورد دیگران هم اجرا کنند.

قانون سال ۲۰۰۶ دانمارک بنگاه‌های بزرگ‌تر از یک اندازه معین را ملزم می‌کند تا شکاف دستمزد جنسیتی بین کارگران هم‌رسته را افشا کنند. مطالعات نشان می‌دهند که پس از آن شکاف دستمزدی بین مردان و زنان کوچک‌تر شد، چون دستمزد مردان با سرعت کمتری بالا می‌رفت. اما دستمزد پایین لزوما برای شرکت‌ها مناسب نیست. در بنگاه‌های دانمارکی مشمول این قانون میزان بهره‌وری پایین آمد. احتمالا به این دلیل که ‌کم‌درآمدها از مشاهده حقوق پایین‌تر خود دلسرد شدند یا پردرآمدها از کاهش سرعت افزایش دستمزد خود عصبانی بودند.

پروسه «افشا» می‌تواند نتایج متفاوتی به بار آورد. به‌عنوان مثال، اعلام جزئیات دستمزد در آگهی‌های استخدام به افزایش حقوق منجر می‌شود، چون هم بنگاه‌ها و هم کارکنان اطلاعات بهتری درباره نرخ‌های بازار کار به دست می‌آورند. همچنین، متقاضیانی که با دستمزد ذکرشده در آگهی موافق نیستند از ابتدا درخواست نمی‌دهند و در نتیجه در زمان و انرژی صرف‌شده در فرآیند استخدام صرفه‌جویی می‌شود.

شفافیت می‌تواند بر انگیزه تاثیر گذارد. مطالعات نشان می‌دهند شفافیت حقوق دانشگاهیان آمریکایی باعث شد کسانی که حقوق بالاتری می‌گیرند بیشتر تلاش کنند تا ثابت کنند لیاقت دریافت آن را دارند. نمونه دیگر به تفاوت حقوق مدیران و کارکنان مربوط می‌شود. شاید فکر کنید این شکاف عامل ناراحتی است، اما می‌تواند انگیزه بلندپروازی را تقویت کند. کارمندان معمولا از میزان حقوق مدیران اطلاع ندارند، اما وقتی از مزایا و پاداش‌های ترفیع شغلی آگاه می‌شوند انگیزه بیشتری برای سخت‌ کار کردن پیدا می‌کنند.

شفافیت به اجرای نظام دستمزد و مبتنی بر عملکرد نیز کمک می‌کند. به‌عنوان مثال وقتی دستمزد بازیکنان هاکی روی یخ در اواسط سال ۱۹۹۰ انتشار یافت، بازیکنان کم‌درآمد تلاش کردند گل‌های بیشتری بزنند و به هم‌تیمی‌هایشان کمک کنند.

شفافیت دستمزدی هم مزایا و هم معایبی دارد. اگر اوضاع خوب پیش برود این شفافیت می‌تواند شکاف ناعادلانه دستمزدی را کوچک کند و کارگران اطلاعات بیشتری در مورد گزینه‌های شغلی در داخل و خارج از سازمان به دست می‌آورند. اگر شرایط مناسب نباشد اخلاقیات و بهره‌وری آسیب خواهد دید و سرعت رشد دستمزدها کمتر می‌شود. شفافیت دلپذیر است اما ممکن است خساراتی نیز به بار آورد.