جویندگان دلار در شبکه‌های اجتماعی؛ تحلیل رفتار کاربران در نوسان «بازار ارز»
شنبه 1404/03/17 20:04 دسته بندی: اقتصاد ایران کد خبر: 39882به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ با افزایش نوسان‌های ارزی و افزایش تدریجی قیمت دلار تا ۸۰ هزار تومان، بحث کنترل و مدیریت قیمت ارز و شایعات تداوم رشد نرخ دلار، سبب شد. گروه داده‌کاوی ایرنا برای رصد بسترهای مختلف مجازی و رسانه‌های رسمی و خبری، به تحلیل و واکاوی موضوع ارز و دلار در ۸ بستر مختلف مجازی در بازه زمانی یکم شهریور تا ۲۳ دی‌ماه بپردازد.
مقایسه محتوای مربوط به جست‌وجوی ارز و دلار در شبکه‌های اجتماعی مختلف و رسانه‌ها
در گراف زیر، محتوای منتشرشده مربوط به دلار و ارز در ۸ بستر خبری و رسانه‌ای از تلگرام و توئیتر و اینستاگرام تا ایتا، بله، روبیکا و روزنامه‌ها و وبسایت‌ها استخراج و مقایسه شده است.
تلگرام با اختلاف، بیشترین میزان محتوای مربوط به ارز و دلار را با ۵.۶ میلیون پست در کانال‌های تلگرامی خود به ثبت رسانده که حداقل ۵ برابر بیشتر از رقیب رسانه‌ای خود یعنی ایتا و ۱۰۰۰ برابر بیشتر ار روزنامه‌ها تولید محتوا داشته است.
این تفاوت قابل توجه علاوه بر فعالیت زیاد فعالان اقتصادی در بستر تلگرام، نشان می‌دهد تلگرام تا چه اندازه مورد توجه و بازدید مخاطبان در حوزه ارز و دلار است و می‌توان این بستر را پربازدیدترین رسانه اجتماعی در حوزه دلار و ارز دانست.
با توجه به اختلاف قابل ملاحظه محتوای تلگرامی با دیگر بسترها که منجر به تولید ۵ میلیون و ۶۶۵ هزار پست از سوی ۱۰۰ هزار کاربر مختلف با ۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون بازدید شده، به بررسی کمی و کیفی کاربران و محتوای منتشر شده و پربازدید در این بستر پرداخته‌ایم.
بررسی موردی تلگرام فارسی در موضوع ارز و دلار
برای تحلیل فضای تلگرام و بررسی دلایل رشد قابل توجه محتوای این بستر اجتماعی از چند ابزار و گراف مختلف برای واکاوی این پرسش‌ها استفاده شده است.
۱. تحلیل روند بازدید محتوای تلگرامی
برای تحلیل روند بازدید محتواها در بازه زمانی شهریور تا دی ماه ۱۴۰۳ (۵ ماه نخست دولت چهاردهم) از نمودار خطی روندنما استفاده شده است.
به طور مشخص سه قله اصلی در بازه زمانی یاد شده در ارتباط با میزان بازدید و انتشار محتوا در بستر تلگرام فارسی رخ داده است:
_ سوم شهریور ماه قیمت دلار در بازار آزاد ۵۸ هزار تومان بود و نرخ بیت‌کوین از مرز ۶۳ هزار دلار گذشت.
_ ۱۲ آبان و همزمان با پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، قیمت دلار وارد کانال ۷۰ هزار تومانی شد.
_ ۸ دی‌ماه قیمت دلار به ۸۰ هزار تومان رسید و در کانال‌های تلگرامی، پیش‌بینی نرخ ۱۰۰ هزار تومانی برای دلار صورت گرفت که البته محقق نشد.
بخش مهمی از محتوای مربوط به ارز و دلار به محتوای مرتبط با رمزارزها، بیت‌کوین و همچنین طلا و سکه ارتباط داشته که با قیمت دلار و ارزها، نسبت مستقیم و قابل توجهی داشته‌اند.
۲.تحلیل میزان فعالیت کانال‌های تلگرامی
فعال‌ترین کانال‌های تلگرامی از نظر تعداد محتوا استخراج و در گراف زیر به نمایش درآمده است.
وجه مشترک هر پنج کانال تلگرامی که بیشترین محتوا درباره دلار و ارز را تولید کرده‌اند، این است که همه آنها از کانال‌های خبری حوزه اقتصاد به شمار می‌روند که به دلیل اطلاع‌رسانی لحظه‌ای قیمت طلا، دلار و سکه، محتوای زیادی تولید کردند.
در این بخش، کانال‌های تلگرامی مرتبط با حوزه اقتصاد که مجموع پست‌هایشان بیشترین بازدید را گرفته، به تفکیک مقایسه و ارائه شده است.
پربازدیدترین کانال‌های تلگرامی در این حوزه، آن‌هایی بودند که به طور ویژه و مشخص اخبار دلار، ارز و سکه را منتشر کرده و به دلیل مواردی همچون سرعت انتشار و تعداد کاربران بیشتر، از بازدیدهای میلیاردی برخوردار شدند.
جویندگان دلار در شبکه‌های اجتماعی؛ تحلیل رفتار کاربران در نوسان «بازار ارز»
۳. تحلیل مضامین و محتوای پرتکرار پست‌ها
تحلیل کیفی بیش از پنج میلیون محتوا در مدت حدود ۱۲۰ روز از طریق استخراج ابر کلمات پرتکرار امکان‌پذیر بوده که در گراف زیر، نتیجه آن آمده است.
«گرم طلا» پرتکرارترین کلیدواژه‌ای است که در جست‌وجوی محتواهای مربوط به دلار و ارز در کانال‌های تلگرامی به‌دست آمده که بیانگر وابستگی شدید قیمت طلا به بهای روزانه و لحظه‌ای دلار و ارز است. تهران تنها موقعیت جغرافیایی پرتکراری است که تگ آن در کنار طلا و بیت‌کوین بارها از سوی کانال‌های تلگرامی استفاده شده است که می‌تواند به نرخ دلار تهران ارتباط داشته باشد.
«دلار فردایی»، «دلار هرات» و «دلار سبزه» از دیگر ترکیبات و اصطلاحاتی هستند که برای جست‌وجوی نرخ دلار و انواع آن در کانال‌های تلگرامی استفاده می‌شود.
«بیت کوین»، «ارز دیجیتال» و «رمز ارز» از دیگر کلمات پرتکراری هستند که در کنار طلا و ترکیبات نوشتاری آن، بارها در ارتباط با دلار استفاده شده که به طور واضح به وابستگی ارزش دلار با رمزارزها و انواع آن اشاره دارد.
در استخراج این حجم از داده در تلگرام، به این نکته پی می‌بریم که «گرم طلا» پرتکرارترین کلمه، «دلار فردایی» پربازدیدترین واژه ( یعنی دلار فردایی در پست‌های پربازدید بیشترین تکرار را داشته) و «بیت کوین» پرتعامل‌ترین تگ و واژه‌ای بوده(بیت‌کوین بیشترین تکرار را در پست‌های پرلایک، پربازنشر و پرکامنت داشته) که در کانال‌های تلگرامی برجسته شدند.
۴. شگرد مدیران کانال‌های تلگرامی در افزایش مشتری با نوسان قیمت ارز
گاهی افزایش قیمت دلار، سکوی پرتاب کانال‌های تلگرامی است. بعضی از مدیران کانال‌ها با سوءاستفاده از فضای احساسی و نیاز کاربران، صدها و گاهی هزاران عضو جمع کرده‌اند و با اینکه کاری به کار بازار ارز ندارند، روی گرفتن آگهی از دیگر کانال‌ها و گروه‌ها متمرکز شده‌اند. هیزم ریختن در آتش بازار ارز، برای برخی مدیران کانال‌های تلگرامی از کمترین میزان اهمیت برخوردار بوده و بعضی از آنها برای اینکه خود را روی بورس نگه دارند، دست به هر کاری می‌زنند.
در ادامه برخی از این شگردها با مصادیق آن آمده است:
۱. رایگان کردن موقت عضویت به بهانه بالابردن عضویت
۲. ادعای داشتن رانت خبری و اطلاعاتی
۳. اعلام قیمت دلار با سوءاستفاده از اسامی بزرگ
۴. تجربه‌های نامعتبر از پیش‌بینی قیمت دلار
۵. به نام دلار، به کام بیت‌کوین
جمع‌بندی
۱. بررسی تولید محتوای مرتبط با دلار و ارز در ۸ بستر اجتماعی پرکاربرد در ایران ( تلگرام، توئیتر، اینستاگرام، ایتا، بله، روبیکا، روزنامه‌ها، وبسایت‌های خبری) در بازه زمانی ۵ ماه نخست دولت پزشکیان، از برتری محسوس تولید محتوا در تلگرام فارسی حکایت دارد؛ تا جایی‌که می‌توان ادعا کرد تلگرام فارسی به استناد تعداد محتوا و تعداد بازدید، مهم‌ترین بستر خبری است که فارسی‌زبانان در آن درباره دلار و ارز اطلاعات کسب می‌کنند.
۲. تحلیل روند انتشار محتوا در بازه 5 ماهه درباره دلار و ارز، از سه قله محتوایی برجسته در شهریور، آبان و دی‌ماه حکایت دارد که به ترتیب به افزایش قیمت بیت کوین، انتخاب ترامپ در آمریکا و رسیدن قیمت دلار به ۸۰ هزار تومان بر می‌گردد.
۳. واکاوی محتوای ۴ ماهه مربوط به دلار و ارز در بستر تلگرام فارسی این مهم را تایید می‌کند که جست‌وجو، انتشار و بازدید محتواهای پیرامون دلار، نه تنها مربوط به این موضوع، بلکه ناشی از تحلیل و پیگیری بهای طلا و ارزهای دیجیتال از جمله بیت‌کوین بوده و در واقع منشا دغدغه افراد پیگیر این موضوع، حفظ ارزش پول خود است که با تبدیل ریال به یکی از سه مورد ارز، طلا و رمزارز دنبال می‌شود.
