تعرفه‏‏‌های برق افزایش نمی‏‏‌یابد

گرمای هوا رفته رفته کاهش می‌‌‌یابد و این بهترین خبر برای صنایعی است که در تابستان به دلیل اعمال محدودیت‌‌‌ها متحمل عدم‌‌‌النفع‌‌‌های سنگین شده‌‌‌اند. اگر چه سیاست‌‌‌های کنترل مصرف با برنامه‌‌‌های مختلف اجرایی شد، اما آنچه در عمل اتفاق افتاد چیزی نبود که مسوولان وزارت نیرو انتظارش را می‌‌‌کشیدند؛ در واقع می‌‌‌توان گفت نه محدودیت‌‌‌ها و نه مشوق‌‌‌های موجود نتوانسته راهگشا باشد و امسال بیش از هر سال دیگر ناترازی برق را شاهد بودیم تا جایی که میزان افزایش مصرف که در بدترین سناریو ۶درصد پیش‌‌‌بینی شده بود، ۸.۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت و این در حالی است که در برنامه هفتم نیز رشد سالانه ۳درصد پیش‌‌‌بینی شده بود تا در پایان برنامه هفتم به مصرف ۸۵ هزار مگاوات برسیم، اما همین حالا در پیک مصرف به ۸۰ هزار مگاوات رسیده‌‌‌ایم و این اتفاقات نشان می‌‌‌دهد که اگر چه برنامه‌‌‌های مدیریت مصرف را باید ادامه دهیم اما اقدام مهم تر تکیه بر رشد تولید و سرمایه‌‌‌گذاری در صنعت برق است.

رشد تقاضا فراتر از پیش‌‌‌بینی‌‌‌ها

بر همین اساس مدیر عامل توانیر با حضور در نشستی مطبوعاتی با بیان اینکه در تابستان امسال شاهد رشد مصرف ۸.۷ درصد بودیم، گفت: رشد متوسط برق طی ۱۰ سال گذشته ۴.۷ درصد بوده است و این به معنای رشد دو برابری تقاضا در صنعت برق است. مصطفی رجبی مشهدی ضمن اشاره به این مطلب، افزود: در سال جاری ۶۴۰۰ مگاوات به میزان مصرف اضافه شد که اگر قرار باشد نیروگاه حرارتی برای ایجاد این میزان  تقاضا ایجاد شود، نیازمند ۹ هزار مگاوات نیروگاه هستیم که به همراه شبکه مورد نیاز، حدود ۹ میلیارد دلار اعتبار نیاز دارد که قطعا صنعت برق توان پوشش این میزان مصرف را هم اکنون ندارد.

سخنگوی صنعت برق افزود: بر اساس بررسی‌‌‌ها این میزان رشد مصرف ناشی از تغییر اقلیم و استفاده از کولرهای گازی در مناطق معتدل و حتی مناطق سردسیر کشور است. به گونه‌‌‌ای که در بخش شمال غرب کشور استفاده از کولرهای گازی ۴ تا ۵ برابر شده و رشد تقاضای استفاده از این تجهیزات به بیش از ۱۵درصد رسیده است؛ همچنین بر اساس آمارهای برق منطقه‌‌‌ای و توزیع نیروی برق، در کشور سالانه ۳ هزار مگاوات برق به میزان درخواست‌‌‌های صنایع افزوده می‌‌‌شود که از این میزان تقاضا در نهایت با توجه به میزان توافقات، ۲هزار مگاوات میزان مصرف برق کشور افزایش می‌‌‌یابد  و جا دارد از صنایع انرژی بر کشور درخواست کنم که بر اساس ماده ۴ قانون مانع‌‌‌زدایی صنعت برق بحث احداث نیروگاه را هم در حوزه سرمایه‌‌‌گذاری پیش‌‌‌بینی کنند تا امکان تامین برق پایدار فراهم شود.

مدیرعامل توانیر ادامه داد: از موضوعات دیگری که در حوزه دما پیش آمد، استمرار دمای گرم بود که رکود دما ۴۷ بار پشت سر گذاشته شد در حالی که سال گذشته این اتفاق ۳۴ بار و برای سال ۱۴۰۱ حدود ۱۷ بار بود. در مجموع امروز حدود ۱۰ هزار مگاوات ناترازی داریم و نیازمند صرفه‌‌‌جویی در انرژی توسط هموطنان هستیم.

رویکرد توانیر در مورد کم مصرف‌‌‌ها و پرمصرف‌‌‌ها

وی گفت: طرح پویش «با انرژی» تا 15 مهر ماه ادامه دارد و 31.5 درصد از مشترکان مشمول پاداش صرفه‌‌‌جویی شده‌‌‌اند که دوره اول اهدای جوایز این طرح را قرعه‌‌‌کشی کردیم و دوره دوم قرعه‌کشی 135 دستگاه خودرو را بعد از احراز هویت جامعه هدف تحویل می‌‌‌دهیم و البته قرعه‌‌‌کشی دوره سوم هم در 15مهر ماه برگزار می‌‌‌شود؛ در کنار این موضوع مشترکان پرمصرفی داریم که برخی 10 تا 20 برابر بیشتر از الگوی هر منطقه مصرف برق داشته‌اند و هم اطلاع‌‌‌رسانی پیش از قطع و هم بعد از قطع به آنان ابلاغ شده است. البته این مشترکان پرمصرف می‌‌‌توانند به چند روش قطع برقشان را در سال آینده منتفی کنند، به این معنا که قبل از هر کاری مصرف برقشان را کاهش دهند و دوم اینکه از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر استفاده کنند که از دو طریق تولید در محل مسکن یا خرید از تابلو برق سبز قابل انجام است.

رجبی مشهدی با بیان اینکه مشترکان پرمصرف حدود 2درصد مشترکان را به خود اختصاص داده‌‌‌اند، گفت: در تیر و مرداد میزان ناترازی به حدود 18هزار مگاوات رسید و با توجه به اینکه نیروگاه‌‌‌های برقابی را به دلیل تامین آب  شرب و آب کشاورزی، در شهریور به میزان تیر و مرداد نداریم، ناترازی به 20 هزار مگاوات هم رسید، به همین جهت با وجود خنک‌‌‌تر شدن هوا از مشترکان می‌‌‌خواهیم کاهش مصرف را همچنان در دستور کار قرار دهند.

رفع مشکل برق صنایع

وی ادامه داد: خوشبختانه با توجه به برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌ها برق صنعت سیمان به طور کامل در حال تامین است و در بخش فولاد 1500 مگاوات تامین شده است و طی هفته‌‌‌های پیش رو به طور کامل مشکل این صنعت در خصوص برق رفع می‌‌‌شود. همچنین مدیریت مصرف شهرک‌‌‌های صنعتی که روزانه 13.4درصد در برنامه‌‌‌های مدیریت مصرف مشارکت داشته‌‌‌اند برای هفته ابتدایی مهر به پایان می‌‌‌رسد و برق آنها به طور کامل تامین می‌‌‌شود؛ لازم به توضیح است برق بخش‌‌‌های فولادی، سیمانی، فلزات و سایر مشترکان مطابق با سال قبل تامین شده و نسبت به سال 1400، فولادی‌‌‌ها 13.7درصد، سیمانی‌‌‌ها 1.8درصد و سایر مشترکان هم 31درصد از انرژی بیشتری برخوردار بوده‌‌‌اند.

سخنگوی صنعت برق در خصوص برنامه‌‌‌های توسعه شبکه انتقال گفت: بیشترین محدودیت در سال‌‌‌های گذشته متعلق به تهران، مازندران و خوزستان بوده که در تابستان امسال نسبت به سال گذشته این محدودیت‌‌‌های شبکه کاهش بیشتری پیدا کرده و از 77 طرح حیاتی انتقال و فوق توزیع خوشبختانه 62 طرح حیاتی به بهره‌‌‌برداری رسید و امیدواریم ظرف سه ماه آینده با رفع معارضان و مشکلات زیست‌محیطی  سایر طرح‌‌‌های مورد نظر  هم اجرایی شود؛ از این میزان 18پروژه مربوط به خط به طول 560 کیلومتر و 38 پروژه پست با ظرفیت 5555 مگاولت آمپر بوده است.

انجام ۵۴درصد معاملات خارج از بازار عمده‌‌‌فروشی

وی در مورد جریان مالی صنعت برق اظهار کرد: با توجه به طرح جدید اصلاح فرآیند مالی صنعت برق، از ابتدای اردیبهشت ماه امسال ۵۴‌درصد معاملات خارج از بازار عمده‌‌‌فروشی در بازار بورس انرژی و قراردادهای دو جانبه در حال انجام است که 50درصد معاملات توسط نیروگاه‌‌‌های دولتی و ۵۰درصد دیگر توسط بخش‌‌‌خصوصی‌‌‌ها شکل گرفته است؛ در واقع مشترکان بالای یک مگاوات این اختیار را دارند که برق را از طریق بورس خریداری کنند و شرکت‌‌‌های توزیع این برق را به نیابت از شرکت‌‌‌های کوچک از بورس خریداری می‌‌‌کنند؛ بنابراین دولت و وزارت نیرو دخالتی در قیمت‌‌‌ها ندارد و قیمت‌‌‌ها تحت عرضه و تقاضا انجام می‌‌‌شود که  این ساز و کار در جهت استقلال مالی شرکت‌‌‌های توزیع بوده است تا وصول مطالبات بهتر از گذشته انجام شود.

مدیر عامل توانیر در پاسخ به سوالی که با وجود کاهش محسوس دما چرا قطعی برق همچنان ادامه دارد، گفت: هرساله از 20 مرداد به بعد شکست دمایی و کاهش مصرف را تجربه می‌‌‌کنیم و از طرفی از نیروگاه‌‌‌های برقابی در تیر و مرداد استفاده می‌‌‌کنیم و به دلیل اینکه در شهریور هوا خنک‌تر است، آنها را روی کمترین میزان تولید قرار می‌‌‌دهیم، اما به دلیل اینکه دمای هوا افزایش پیدا کرد، افت تولید در بخش نیروگاه‌‌‌های حرارتی داشتیم، چرا که نیازمند تعمیرات کوتاه‌مدت شدند؛ به‌‌‌ویژه اینکه نیروگاه‌‌‌های ما حدود 5هزار مگاوات بالاتر از عمر مفیدشان فعال بوده‌‌‌اند و نهایتا این افت تولید همراه با بالا ماندن مصرف باعث شد تا برنامه‌‌‌های مدیریت مصرف ما در بخش‌‌‌های مختلف کفایت نکند و در ناترازی قرار بگیریم که منجر به محدودیت‌‌‌هایی در بخش خانگی شد. رجبی مشهدی در ادامه گفت: حوادثی که ناشی از نقص تجهیزات است همواره اتفاق می‌‌‌افتد، اما در تابستان به دلیل پرباری تجهیزات، تجهیزات ذخیره برای تولید برق کافی نیستند؛ بنابراین در روز ممکن است تجهیزاتی را در بخش‌‌‌هایی که دچار مشکل شده‌‌‌اند، جایگزین کنیم.

وضعیت فعالیت ماینرها در کشور

وی در مورد استخراج رمز ارز‌‌‌ها اظهار کرد: از سال 1399 توانسته‌‌‌ایم 230 هزار دستگاه ماینر را کشف و تحویل مقامات قضایی دهیم که امحای آنها در حال انجام است. همچنین در سال جاری هم 4 هزار دستگاه کشف شده است و میزان برقی که به صورت رسمی ‌‌‌برای استخراج رمزارز از ما خواسته شده، 300 مگاوات بوده که در شب و با افت مصرف اجازه استفاده را پیدا کرده‌‌‌اند. همچنین تعدادی که به صورت غیر مجاز فعالیت می‌‌‌کنند، بر اساس تخمین ما و اطلاعات جهانی حدود 1700 تا 2000 مگاوات است که به صورت غیرمجاز مشغول فعالیت هستند که هماهنگی بسیار مطلوبی با بخش‌‌‌های امنیتی برای کشف و شناسایی آنها انجام می‌‌‌شود و کسانی که از طریق سامانه «برق من» این افراد را معرفی کنند، ضمن محرمانه بودن، به ازای هر یک دستگاه، یک میلیون تومان دریافت می‌‌‌کنند. همچنین در ادامه با توجه به میزان و دوره استفاده از برق برای رمز ارز، پاداش‌‌‌های دیگری در اختیار آنها قرار می‌‌‌گیرد.

سخنگوی صنعت برق خاطرنشان کرد: در خصوص تامین برق فولادی‌‌‌هایی که نیروگاه جدید احداث کرده‌‌‌اند، از برق این نیروگاه برای تامین برق سایر مشترکان استفاده نمی‌‌‌شود؛ همچنین کسانی که از طریق تابلو سبز این برق را تامین کنند، در این گروه قرار می‌‌‌گیرند؛ بر این اساس تاکنون حدود 2 هزار مگاوات در راستای اجرای ماده 4 مانع‌‌‌زدایی از صنعت برق وارد مدار شده‌‌‌اند و برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌ها حاکیست 4 هزار مگاوات دیگر توسط صنایع وارد مدار می‌‌‌شود که باید برای رفع مساله تامین سوخت و اخذ مجوز زیست محیطی اقدام  کنند.

سخنگوی صنعت برق با بیان اینکه بر اساس برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های ما در حالت بدبینانه 6 درصد رشد پیش‌‌‌بینی شده بود و این عدد حتی در سال گذشته 5.7 درصد بود، گفت: در برنامه هفتم پیش‌‌‌بینی رشد سالانه 3 درصد است که در پایان برنامه هفتم باید به 85 هزار مگاوات مصرف برسیم در حالی که همین الان به 80 هزار مگاوات رسیده‌‌‌ایم. وی افزود: در سایت مدیریت شبکه اطلاعات به روز تولید، مصرف، متوسط قیمت معاملات موجود است و همچنین در سایت بورس انرژی اطلاعات ماهانه در خصوص معاملات نیروگاه‌‌‌های خصوصی و شرکت‌‌‌های توزیع درج شده است.

برنامه‌‌‌های دولت چهاردهم در حوزه تولید برق

رجبی مشهدی در مورد پروژه‌‌‌های دولت چهاردهم در صنعت برق گقت: اطلاعاتی که مربوط به تامین مالی پروژه‌‌‌ها در دولت چهاردهم است، در دست تهیه است و طرح کلی نهایی شده، اما الزامات آن و روش‌‌‌های تامین مالی در دست بررسی است که امیدواریم تا 10 روز آینده تدقیق شود، اما به طور کلی 7300 مگاوات مربوط به نیروگاه‌‌‌های بخاری هستند که برای تبدیل به سیکل ترکیبی در دست اقدام هستند و در فاز اول هم 10هزار نیروگاه تجدیدپذیر که قرارداد خرید تضمینی آنها انجام شده و تنها تامین مالی از صندوق توسعه ملی در دست اقدام است؛ همچنین در حوزه هوشمند‌سازی 9میلیون کنتور هوشمند با اولویت پرمصرف‌‌‌ها پیش‌‌‌بینی شده است و سایر نیروگاه‌‌‌ها که در بخش صنعت و توسط شرکت تولید برق حرارتی در حال احداث است در دستور کار است که بتوانیم تاثیرات ناترازی را به حداقل ممکن برسانیم.  وی در مورد ساز و کارهای تهیه کنتورهای هوشمند گفت: هر مشترک می‌‌‌تواند از طریق سامانه «ساتب» فرآیند خرید کنتور هوشمند را انجام  دهد و پول را به طور مستقیم به کنتور ساز پرداخت کند. امروز تعداد کنتورهای هوشمند منصوبه به 4 میلیون و 100هزار رسیده است که حدود 10درصد کنتورها را شامل می‌‌‌شود.

پیش‌‌‌بینی درآمد توانیر در سال جاری

رجبی مشهدی در مورد درآمدهای توانیر نیز اظهار کرد: ما براساس تعرفه‌‌‌های ابلاغی مجلس شورای اسلامی‌‌‌ فعالیت می‌‌‌کنیم و برخی از مشترکان همچون مشترکان پایین‌‌‌تر از الگوی مصرف یا مشترکان مناطق گرمسیر و همچنین کشاورزان یارانه‌‌‌های بیشتری دریافت می‌‌‌کنند و در کنار این گروه مشترکان صنعتی هستند که هر کیلووات ساعت آنها 600 تومان است؛ بر اساس صورت‌‌‌های مالی کدال در سال 1402 درآمد توانیر 87 هزار میلیارد تومان بوده و پیش‌‌‌بینی ما برای سال جاری 117 هزار میلیارد تومان است.

همچنین درآمدهای انشعاب 3 تا 4 هزار میلیارد تومان است و برخلاف تصور برخی افراد درآمدهای ناشی از مابه‌‌‌التفاوت نرخ برق  اگر چه به حدود 30 هزار میلیارد تومان می‌‌‌رسد، اما قابل هزینه در بخش جاری نیست و صرفا بابت طلب پیمانکاران و تولید‌‌‌کنندگان برق باید پرداخت شود؛ پیش‌‌‌بینی ما این بود که در سال گذشته 35 هزار میلیارد تومان کسری بودجه داشته باشیم که تحت عنوان مابه‌‌‌التفاوت از دولت طلبکار شدیم و در حال حاضر این مطالبات به بیش از 100 هزار میلیارد تومان رسیده است که همین میزان را به پیمانکاران، تولیدکنندگان تجهیزات و تولید کنندگان برق بدهکار هستیم و امیدواریم در سال جاری بخش عمده‌‌‌ای از مطالبات را از دولت وصول و به صنعت برق پرداخت کنیم. 

مدیرعامل توانیر در مورد اثر تغییر ساعت بر صنعت برق گفت: بر اساس گزارش اولیه‌‌‌ای که توسط معاونت برنامه‌‌‌ریزی تهیه شده، اثری حدود 700 مگاوات را در پی داشته است اما عدم تغییر ساعت در مجلس به تصویب رسیده که موارد مختلفی مانند ملاحظات پزشکی را مدنظر قرار داده‌اند و ما هم باید مصوبه مجلس را بپذیریم.سخنگوی صنعت برق در مورد خودروهای برقی خاطرنشان کرد: در حال حاضر واردات این خودروها بسیار محدود است و پیش‌‌‌بینی ما در سال 1403 حدود 200 مگاوات است و در این صورت صنعت برق برای تامین زیرساخت‌‌‌های پشتیبان مشکلی ندارد، اما ایستگاه‌‌‌های شارژر باید توسط بخش‌خصوصی در مناطق مورد‌نظر احداث شوند.

۱۴هزار میلیارد تومان برای بهینه‌‌‌سازی شبکه نیاز داریم

وی در مورد فرسودگی شبکه برق عنوان کرد: 30درصد شبکه برق دچار فرسودگی شده و 14هزار میلیارد تومان برای بهینه‌سازی آن نیاز داریم که امیدواریم تا اوج بار سال آینده این سرمایه‌‌‌گذاری را انجام دهیم. رجبی مشهدی گفت: در صورتی که تجهیزات برقی در اثر نوسانات برق دچار خرابی شده باشند و این موضوع ثبت شود، در صورت احراز اثر نوسانات برق، بیمه خسارت‌‌‌ها را پرداخت می‌‌‌کند. بیمه مشترکان سال گذشته «بیمه آرمان» بود که جبران خسارت تا 180میلیارد تومان پیش‌‌‌بینی شده بود که 100 میلیارد از این مبلغ به شاکیان پرداخت شد و 400 پرونده سال قبل هم در حال تکمیل هستند. در سال جدید هم «بیمه دانا» تا سقف 300 میلیارد تومان جبران خسارت‌‌‌ها را بر عهده گرفته است و به زودی قرارداد با وزارت نیرو منعقد می‌‌‌شود و از آذر ماه موضوعات سوختن تجهیزات، آتش‌‌‌سوزی، جرح یا فوت را تحت پوشش قرار می‌‌‌دهند. رجبی مشهدی در خصوص افت ولتاژ و فرکانس عنوان کرد: در شرایط ناترازی ممکن است این افت اتفاق بیفتد و خوشبختانه در عمده ساعات این شاخص‌‌‌ها در محدوده مجاز است.

برق گران نمی‌‌‌شود

وی با بیان اینکه هیچ‌گونه افزایش تعرفه‌‌‌ای در سال جدید نداریم و مطابق سال گذشته است، تصریح کرد: عمده تجهیزات صنعت برق بر اساس استانداردهای بین‌‌‌المللی در کشور ساخته می‌‌‌شود، اما فرسودگی امری ناگزیر است و قطعا بهسازی آن در دستور کار وزارت نیرو قرار دارد.

سرانه بالای مصرف برق کشور

سخنگوی صنعت برق در مورد سرانه مصرف بخش خانگی نیز تصریح کرد: بر اساس قانون مانع‌زدایی از صنعت برق، 75درصد از مشترکان پایین‌تر از الگوی برق هستند و در واقع 50درصد برق توسط 25درصد مشترکان انجام می‌‌‌شود و طبق بررسی‌‌‌ها سرانه مصرف ما به دلیل اتلاف از طریق پنجره‌‌‌ها، جداره‌‌‌ها و سقف 1.5 برابر ترکیه و دو برابر آمریکاست و با احتساب گاز و برق به ازای هر متر مربع 1.6 برابر متوسط جهانی در ساختمان‌‌‌ها انرژی استفاده می‌‌‌کنیم و شدت مصرف انرژی هم 2 برابر متوسط جهانی است؛ بنابراین لازم است طبق مبحث 19 مقررات ملی ساختمان شرایط مصرف بهتر شود.  وی با اشاره به مشکلات تامین سوخت نیروگاه‌‌‌ها در زمستان گفت: هماهنگی خیلی خوبی بین وزارت نیرو و وزارت نفت برای تامین سوخت مخازن در حال انجام است و قطعا مطابق سال‌‌‌های گذشته نیازمند برنامه مدیریت مصرف در دوره زمستان هستیم و  در شرایطی نیروگاه‌‌‌ها باید از سوخت مازوت با لحاظ مسائل زیست‌محیطی استفاده کنند؛  در واقع بیش از 80‌درصد نیروگاه‌‌‌ها از گاز استفاده می‌‌‌کنند، 13درصد از طریق گازوئیل و در حدود 7درصد با در نظر گرفتن اولویت‌‌‌های زیست‌محیطی مازوت استفاده می‌‌‌کنند.