بازارها در سالی که گذشت؛

سال پرنوسان نفت؛ ثبات در راه است؟

جمعه 1404/03/16 17:27 دسته بندی: اخبار نفت و پتروشیمی کد خبر: 49636

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ بازار نفت در سال گذشته سه دوره متفاوت را تجربه کرد: افزایش قیمت تا ۹۱ دلار به دلیل تنش‌های خاورمیانه، سقوط تا ۷۳ دلار با کاهش تقاضای چین و افزایش تولید غیر اوپک، و در نهایت ثبات نسبی در محدوده ۷۳ تا ۷۹ دلار.

حالا پیش‌بینی‌ها درباره آینده قیمت نفت متفاوت است؛ برخی انتظار کاهش به ۷۰ دلار را دارند، در حالی که اوپک افزایش قیمت تا ۹۰ دلار را محتمل می‌داند.

آیا بازار نفت در سال آینده با ثبات همراه خواهد بود یا نوسانات جدیدی در راه است؟

حمید ملازاده، دبیر گروه نفت روزنامه «دنیای اقتصاد»، پاسخ می‌دهد.

بازار نفت در سال گذشته میلادی (اسفند ۱۴۰۲ تا اسفند ۱۴۰۳) شاهد نوسانات چشمگیری بود. این نوسانات عمدتاً ناشی از سه عامل کلیدی بودند: تحولات ژئوپلیتیک به‌ویژه در خاورمیانه، سیاست‌های اوپک و اوپک پلاس در زمینه عرضه و تولید، و میزان تقاضای جهانی نفت از سوی اقتصادهای بزرگ مانند آمریکا، چین و هند.

بررسی روند قیمتی نفت برنت در یک سال اخیر نشان می‌دهد که بازار سه دوره مجزا را پشت سر گذاشته است: دوره صعودی از فوریه تا آوریل ۲۰۲۴، دوره نزولی از می تا سپتامبر ۲۰۲۴، و دوره ثبات نسبی از اکتبر ۲۰۲۴ تا فوریه ۲۰۲۵. در این مدت، بالاترین قیمت نفت برنت ۹۱ دلار در هر بشکه در ۵ آوریل ۲۰۲۴ و پایین‌ترین قیمت آن ۶۹ دلار در ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴ ثبت شد. در مجموع، میانگین قیمت نفت در این دوره ۸۰ دلار در هر بشکه بوده است.

با وجود این روندهای متغیر، پیش‌بینی‌های آینده نیز همچنان متفاوت هستند. برخی مؤسسات مالی مانند گلدمن ساکس و جی‌پی مورگان معتقدند که قیمت نفت در ماه‌های آینده با افت ۵ تا ۱۰ دلاری مواجه شده و در محدوده ۷۰ تا ۷۵ دلار در هر بشکه قرار خواهد گرفت. در مقابل، اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی افزایش ۵ تا ۱۰ دلاری را پیش‌بینی کرده و انتظار دارند که قیمت نفت بین ۸۵ تا ۹۰ دلار در هر بشکه معامله شود. این تناقض در پیش‌بینی‌ها به تفاوت در روش‌های تحلیل این سازمان‌ها و اهداف آن‌ها برمی‌گردد؛ در حالی که بانک‌ها و مؤسسات مالی عمدتاً بر فاکتورهای کوتاه‌مدت و هیجانات بازار تأکید دارند، اوپک و سازمان‌های مشابه دیدگاهی بلندمدت‌تر بر مبنای ذخایر و محدودیت‌های عرضه و تقاضا دارند.

تحلیل روندهای سه‌گانه در یک سال اخیر

۱. روند صعودی (فوریه تا آوریل ۲۰۲۴)

در این دوره، قیمت نفت برنت از ۸۱ دلار به ۸۹ دلار در هر بشکه افزایش یافت و در ۵ آوریل به بالاترین سطح سال یعنی ۹۱ دلار رسید. این رشد قیمتی ناشی از عوامل متعددی بود، از جمله:

• تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک بین ایران و اسرائیل که نگرانی‌ها درباره عرضه را افزایش داد.

• ادامه سیاست کاهش تولید اوپک پلاس که باعث کاهش عرضه در بازار شد.

۲. روند نزولی (می تا سپتامبر ۲۰۲۴)

پس از افزایش قیمت‌ها، از ماه می روند نزولی آغاز شد و قیمت نفت از ۸۳ دلار به ۷۳ دلار در ماه سپتامبر کاهش یافت. علل این افت ۱۲ درصدی شامل موارد زیر بود:

• انتشار گزارش‌های ناامیدکننده از اقتصاد چین که منجر به کاهش تقاضای نفت این کشور شد.

• افزایش تولید نفت کشورهای غیرعضو اوپک که عرضه را در بازار بالا برد.

• کاهش تنش‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه و ایجاد ثبات نسبی در منطقه.

۳. دوره ثبات نسبی (اکتبر ۲۰۲۴ تا فوریه ۲۰۲۵)

برخلاف دو دوره قبل، در این بازه زمانی نوسانات شدیدی در بازار نفت مشاهده نشد و قیمت‌ها در محدوده ۷۳ تا ۷۹ دلار در هر بشکه تثبیت شد. میانگین قیمت در ماه‌های اکتبر، نوامبر و دسامبر به ترتیب ۷۶، ۷۳ و ۷۳ دلار ثبت شد. اما با آغاز سال ۲۰۲۵ و روی کار آمدن دوباره دونالد ترامپ در آمریکا، اعمال تعرفه‌های جدید موجب شد قیمت‌ها در ژانویه تا ۷۹ دلار افزایش یابد، اما در فوریه ۲۰۲۵ مجدداً به ۷۶ دلار کاهش یافت. این ثبات نسبی ناشی از عوامل زیر بود:

• تعادل نسبی بین عرضه و تقاضا در بازار.

• کاهش تنش‌های ژئوپلیتیک و آغاز مذاکرات صلح میان اوکراین و روسیه به ابتکار آمریکا.

چشم‌انداز آینده بازار نفت

با توجه به افزایش تولید جهانی نفت از ۱۰۱ میلیون بشکه در روز در فوریه ۲۰۲۴ به ۱۰۳ میلیون بشکه در روز در فوریه ۲۰۲۵ و سهم ۲۷ تا ۲۸ میلیون بشکه‌ای اوپک از این تولید، آینده قیمت نفت همچنان موضوعی پرچالش باقی خواهد ماند. در حالی که مؤسسات مالی به دلیل تأکید بر عوامل کوتاه‌مدت، پیش‌بینی کاهش قیمت دارند، اوپک و سازمان‌های مشابه با در نظر گرفتن فاکتورهای بلندمدت، انتظار افزایش قیمت را دارند. در نهایت، عوامل ژئوپلیتیکی و سیاست‌های اقتصادی قدرت‌های جهانی تعیین‌کننده اصلی جهت‌گیری بازار نفت در سال پیش‌رو خواهند بود.