نرخ بهره در «بازار شبانه»؛

استراتژی پولی هفته پایانی دی

دو شنبه 1404/02/01 02:30 دسته بندی: اقتصاد ایران کد خبر: 39176

سفارش‌های بازار باز در کانال ۳۰۰ همت

همان‌طور که اشخاص برای گرفتن وام به بانک‌ها مراجعه می‌کنند، بانک‌ها نیز جهت تامین مالی و دریافت اعتبار خود به بانک مرکزی مراجعه می‌کنند. این عملیات تحت عنوان بازار باز شکل می‌گیرد. بانک‌ها با گرو گذاشتن اوراق نزد بانک مرکزی، اعتبار موردنیاز خود را اعلام می‌کنند. بانک مرکزی تعیین می‌کند که چه مقدار از این نیاز مالی را پاسخ می‌دهد و بانک‌ها در چه سررسید و با چه نرخ سودی باید اوراق خود را بازخرید کنند. در جدیدترین گزارش بانک مرکزی از عملیات بازار باز منتهی به ۲۴دی‌ماه، ۳۰۶هزار و ۶۵۰میلیارد تومان اعتبار توسط ۲۳بانک درخواست شده است. در بازار باز هفته گذشته نیز حجم سفارشات بیش از ۳۰۰همت بوده است.

در هفته منتهی به ۲۴دی، بانک مرکزی با ۲۲۷هزار میلیارد تومان از سفارشات موافقت کرده است. همچنین، نسبت قبولی به کل درخواست‌ها به ۷۴درصد رسیده است. در اکثر حراجی‌های گذشته نسبت قبولی درخواست‌ها در کانال ۷۰درصد بوده است. این نشان می‌دهد بانک مرکزی همچنان موضع سختگیرانه خود را در مورد اعتباردهی به بانک‌ها حفظ کرده است.

متخصصان معتقدند این سختگیری بانک مرکزی از سیاست پولی انقباضی آن نشأت می‌گیرد. بانک‌ها در صورتی که نتوانند نیازهای مالی خود را به‌طور کامل از بانک مرکزی تامین کنند، به شبکه بانکی مراجعه می‌کنند. با توجه به اینکه نرخ بهره بین‌بانکی در هفته‌های گذشته به‌طور مداوم در حال رکورد زدن بوده، هزینه دریافت نقدینگی برای بانک‌ها افزایش می‌یابد. به‌همین دلیل، بانک‌ها نرخ بهره تسهیلات خود را افزایش داده و تمایل مردم برای دریافت وام کاهش می‌یابد.

در حراج این هفته سررسید اعتبارها ۷روزه بودند که بانک‌های اعتبارگیرنده باید طی یک هفته بدهی خود را تسویه کنند. این تسویه به صورت بازخرید اوراق گرو‌گذاشته‌شده نزد بانک مرکزی با نرخ سود سالانه ۲۳درصد است. این عملیات گرو گذاشتن اوراق و بازخرید آن از بانک مرکزی با نام ریپو نیز شناخته می‌شود.

از آنجا که در حراج هفته‌های گذشته اعتباراتی با سررسیدهای بلندمدت‌تر منتشر شده بود، تا این هفته اوراق‌های گرو‌گذاشته‌شده به ارزش ۲۲۲هزار و ۹۷۰میلیارد تومان به‌علاوه سود آن توسط بانک‌ها بازخرید شده است. از طرفی، ارزش مانده اعتبارات سررسیدنشده این هفته و هفته‌های قبل به ۲۲۷هزار میلیارد تومان رسیده است. مانند چندین هفته گذشته حجم توافق سررسیدنشده با حجم درخواست پذیرفته‌شده توسط بانک مرکزی برابر بوده است. این نشان می‌دهد وضعیت بازار باز سر‌به‌سر شده و توافقات بازخریدنشده در واقع همان توافقاتی هستند که در هفته جاری با آنها موافقت شده است.

بازار شبانه رونق گرفت

یکی دیگر از راه‌های بانک مرکزی برای مدیریت نیاز مالی بانک‌ها، بازار قاعده‌مند یا شبانه است. نرخ بهره در این بازار ۲۴درصد است و بانک‌ها موظفند با گرو گذاشتن اوراق، طی ۲۴ الی ۴۸ساعت اوراق را با نرخ سود تعیین‌شده بازخرید کنند.

بانک مرکزی در چند گزارش بازار باز خود قالب آمار اعتبارگیری قاعده‌مند خود را تغییر داده و میزان اعتبارات را به صورت روزانه اعلام می‌کند. درصورتی‌که در گزارش‌های قبلی به صورت هفتگی و تجمیع‌شده اعلام می‌شد.

در هفته منتهی به ۲۴دی‌ماه، روزانه تقریبا در کانال ۴۰همت اعتبارگیری قاعده‌مند صورت گرفته است. با توجه به اینکه بانک مرکزی موضع سخت‌گیری خود در اعتباردهی به بانک‌ها را حفظ کرده، بانک‌ها برای تامین مالی به شبکه بانکی مراجعه کرده‌اند؛ چرا که در آمار و ارقام بازار باز هر هفته، حجم اعتبارگیری قاعده‌مند و تعداد بانک‌ها و موسساتی که به بازار شبانه مراجعه کرده‌اند، در حال افزایش بوده است.

در روز ۱۸دی، ۹ بانک به اندازه ۴۱هزار و ۴۱۰میلیارد تومان اعتبار قاعده‌مند دریافت کرده و حدود ۴۴هزار و ۹۷۰میلیارد تومان در پایان این روز سررسید شده است. به همین ترتیب، در آخرین روز هفته بازار باز، یعنی در ۲۴دی‌ماه، ۴۰.۱۲همت توسط ۹ بانک اعتبارگیری انجام شده و ۳۹.۱۳همت نیز سررسید شده است.