وداع هند با فعال اقتصادی پارسی

دو نکته در مورد راتان تاتا، رئیس سابق گروه تاتا، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های هند گفته می‌شود: او از بزرگان در دنیای کسب‌وکار هند و یکی از برجسته‌ترین چهره‌ها از منظر فضیلت اخلاقی در میان همتایانش محسوب می‌شد. برای جامعه‌ چندپاره هند، احترامی که نسبت به او وجود داشت، بسیار گسترده بود. تاتا، از خانواده‌های پارسیان هندی محسوب می‌شود.

سه شنبه 1404/02/02 18:11 دسته بندی: اقتصاد ایران کد خبر: 22236

واکنش تحسین‌آمیز هندی‌ها به مرگ راتان تاتا در ۸۶سالگی و در تاریخ ۹ اکتبر در بیمارستانی در بمبئی، به‌وضوح در فضای این شهر مشاهده شد. پلیس به‌سرعت ترافیک را به سمت جنوبی شهر مسدود کرد و صف‌هایی برای دیدار آخر با آقای تاتا در مرکز ملی هنرهای نمایشی تشکیل شد. این نهاد توسط جی. آر. دی. تاتا رئیس پیشین گروه تاتا تاسیس شده بود. انتظار می‌رود حدود ۶۰ هزار نفر در این مراسم شرکت کنند. نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، بیانیه‌ای پرشور منتشر کرد و آقای تاتا را «رهبری دارای بصیرت در حوزه کسب‌وکار، روحی مهربان و انسانی استثنایی» خواند. حزب مخالف کنگره نیز او را به عنوان «بزرگی در حوزه صنعت هند و نیکوکاری که چشم‌انداز مدیریت شرکتی را در هند شکل داد» تحسین کرد.

با وجود نام خانوادگی‌اش، موفقیت حرفه‌ای آقای تاتا از پیش تعیین‌شده نبود. پدر او که توسط خانواده تاتا به فرزندی پذیرفته شده بود، یکی از مدیران شرکت بود. اگرچه راتان تحصیلات خود را در بمبئی آغاز کرد، اما دوره دبیرستان را در نیویورک به پایان رساند و سپس به دانشگاه کرنل رفت و در رشته معماری تحصیل کرد. زمانی که در نهایت به هند بازگشت، در چندین شرکت زیرمجموعه تاتا از جمله یک کارخانه فولاد، یک واحد تولید لوکوموتیو و یک شرکت برون‌سپاری فناوری اطلاعات فعالیت کرد که بعدها به باارزش‌ترین بخش گروه، یعنی شرکت خدمات مشاوره‌ای تاتا، تبدیل شد.

مدیر پیشین شرکت تاتا، یعنی جی. آر. دی. تاتا، در سال ۱۹۹۱ بازنشسته شد، درست در زمانی که درهای هند به روی جهان باز شد. او شرکتی غیرمتمرکز را به جا گذاشت که هر بخش از آن توسط رهبران مستقل قدرتمندی اداره می‌شد. رقابت شدید میان آنها به ارتقای راتان تاتا به راس تاتا سانز، یعنی نهاد اصلی گروه، کمک کرد. با‌این‌حال، این جانشینی پرتنش بود و به‌زودی مدیران بخش‌های مواد شیمیایی، فولاد و انرژی تاتا از شرکت جدا شدند. در سال‌های پس از آن، آقای تاتا شرکت را به‌طور اساسی بازسازی کرد. بسیاری از کسب‌وکارها از جمله بخش‌های سیمان، منسوجات، لوازم آرایشی و داروسازی فروخته شدند. استراتژی جدیدی تدوین شد که هدف آن کسب نیمی از درآمد از بازارهای خارج از کشور بود. این استراتژی منجر به خرید مجموعه‌ای از شرکت‌های بریتانیایی از جمله خرید شرکت تتلی تی (Tetley Tea) در سال ۲۰۰۰، کوروس (که بعدها بریتیش استیل نام گرفت) در سال ۲۰۰۷ و جگوار لندرور در سال ۲۰۰۸ توسط تاتا شد. در داخل کشور، تلاش آقای تاتا برای تولید خودرویی ارزان‌قیمت برای هندی‌ها منجر به تولید خودروی نانو در سال ۲۰۰۹ شد که آن زمان فقط ۱۰۰ هزار روپیه (۱۳۵۰دلار) قیمت داشت.

تا سال ۲۰۱۲ که راتان تاتا بازنشسته شد، درآمد گروه به بیش از ۱۰۰میلیارد دلار رسیده بود، در حالی که زمانی که او سکان هدایت را به دست گرفت، این رقم حدود ۴میلیارد دلار بود. اما دوران مدیریتی او یک موفقیت کامل نبود. پروژه نانو به دلیل مشکلات تولید و بازاریابی شکست خورد. یکی از خریدهای بزرگ، یعنی کوروس، از نظر مالی فاجعه‌بار بود. تلاش برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار تلفن همراه نیز به دلیل زیان‌های هنگفت متوقف شد. جانشینی آقای تاتا نیز با مشکلاتی روبه‌رو شد. در سال ۲۰۱۶، آقای تاتا سایروس میستری را پس از سال‌ها اختلافات کنار گذاشت و برای مدت کوتاهی دوباره مدیریت گروه را به دست گرفت تا اینکه در سال ۲۰۱۷ مدیریت را به ناتاراجان چاندراسکاران، مدیرعامل کنونی گروه، سپرد. عملکرد آقای تاتا در هند به‌طور گسترده‌ای ستوده می‌شود.

حتی در دوران سخت، گروه تاتا تحت رهبری او به عنوان کارفرمایی خوش‌نام شناخته می‌شد. تاتا تقلب نمی‌کرد، بدهی‌هایش را پرداخت می‌کرد، پشت محصولاتش می‌ایستاد و تا حد زیادی، اگر نگوییم کاملا، از رسوایی دور بود. همچنین تلاش‌های فراوانی در زمینه فعالیت‌های نیکوکارانه انجام می‌داد. تاتا چندین بیمارستان سرطان با درمان‌های ارزان و یک موسسه تحقیقاتی برای درمانگاه‌های دامپزشکی تاسیس کرد. آقای تاتا، فردی مودب و کم‌حرف بود، اما حساب اینستاگرامی فعالی داشت که در آن اغلب از مردم می‌خواست به سگ‌های رهاشده یا آسیب‌دیده کمک کنند. روزنامه اکونومیک تایمز هند نوشت که در دوران بازنشستگی او در هند به‌عنوان یک «عموی بزرگ دوست‌داشتنی» شناخته می‌شد. این لقبی غیرمعمول برای یک غول حوزه کسب‌وکار است، اما لقبی است که نشان‌دهنده محبت عمیق هندی‌ها نسبت به اوست.