حسن کلانتری در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: با وجود سابقه غنی چاپ دستی در ایران و جهان، این حوزه در مشهد کمتر مورد توجه بوده است. امروزه این حوزه به مراتب، وضعیت بهتری نسبت به گذشته پیدا کرده است اما من از همان ابتدای ورود خود به این مسیر، یکی از دغدغههای همیشگیام این بوده است که چرا کارگاهها و فضاهای اختصاصی چاپ دستی در شهری مثل مشهد، کمتر بهچشم میخورد. همین جای خالی، محرک ایجاد یک کارگاه و فضای تخصصی برای تجربههای هنری در این حوزه شد که امیدوارم این مسیر را دیگر هنرمندان نیز ادامه دهند تا شاهد رشد و تقویت پایگاههای تخصصی هنر در شهر باشیم.
وی افزود: چاپ دستی، یکی از بیشمار تکنیکهایی است که هنرمندان برای خلق اثر خود از آن بهره میبرند. هر یک از این تکنیکها، دنیای خاص خود را دارد؛ نگاهی متفاوت، کاربردی ویژه و رویکردهایی مشخص که در اختیار هنرمند قرار میگیرد تا بتواند با استفاده از ابزار و تواناییهای موجود در این شیوه، نگاه و تفکری را که برای خلق اثر هنریاش در نظر دارد، پیادهسازی کند.
تکنیکهای متنوع چاپدستی، کارکردهای متعددی بهدنبال دارند
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه چاپ دستی مانند سایر تکنیکهای هنرهای تجسمی، امکانی برای بیان نگاه و تفکر هنرمند فراهم میکند، خاطرنشان کرد: هر تکنیک چاپی ویژگیهای منحصربهفردی دارد و رویکردی خاص را در اختیار هنرمند قرار میدهد. برخی فضاهای نرمتری را در برای خلق اثر در اختیار هنرمند قرار میدهند، بعضی قابلیت کار در ابعاد بزرگ دارند، همچنین برخی تنوع رنگ بالایی را ارائه میدهند که در ایجاد خاکستریهای دقیق توانمندند و بسیاری دیگر. جذابیت چاپ برای من، تازگی و کشف تجربههای جدید در هر بار خلق اثر است. چاپ دستی فضایی زنده است که همراه با هنرمند رشد میکند و هیچگاه تکراری نمیشود.
وی ادامه داد: با اینکه ۲۰ سال در این حوزه فعالیت مسمتر داشتهام اما هر روز تجربه جدیدی آموختهام و همچنان خود را در آغاز مسیر میدانم. چاپ دستی دنیایی متفاوت و پیچیده دارد که همچنان برای علاقهمندان خود پر از شگفتی است و این جذابیت فراوانی برای من دارد. در این حوزه هنرمندان تراز اولی در مشهد فعالیت داشتهاند که خوشبخاته امروز نسبت به گذشته تعدادشان بیشتر شده است. اکنون در دانشگاهها نیز اساتیدی داریم که چاپ دستی را بهصورت حرفهای آموزش میدهند. در فضاهای هنری شهر هم تعداد نمایشگاههای چاپ افزایش یافته است؛ البته هنوز تا رسیدن به جایگاه واقعی فاصله داریم.
این طراح گرافیک با اشاره به اهمیت رسانهها در معرفی چاپ دستی، تصریح کرد: رسانهها میتوانند نقش مهمی در معرفی این هنر و افزایش شناخت هنرمندان به طور تخصصی و مخاطب عام داشته باشند. علاوه بر اینها برگزاری نشستهای نقد و بررسی، تولید محتوا درباره چاپ دستی و انعکاس آثار هنرمندان نیز میتوانند به رشد هرچه بیشتر این رشته کمک کنند.
سرعت بالای تولید و استفاده از مواد متنوع در خلق آثار چاپدستی
کلانتری درباره مزایای چاپ دستی، گفت: یکی از مهمترین ویژگیهای این هنر، قابلیت تکثیر آثار بهصورت اورجینال است. در حالی که نقاشی تنها یک نمونه دارد، یک اثر چاپی میتواند دهها نسخه غیرتکراری داشته باشد. همچنین چاپ دستی سرعت تولید بالا، امکان کار روی متریالهای متنوع و ابعاد بزرگ را فراهم میکند. البته در برخی موارد محدودیت تکنیکی دارد، اما خلاقیت هنرمند میتواند این محدودیتها را پوشش دهد.
این هنرمند چاپدستی درباره اهمیت شیوه آموزش این رشته در دانشگاه، بیان کرد: فضای آموزش چاپ باید دوستانه و مشارکتی باشد. من در طی تجربه خود در این زمینه دریافتهام که نخست باید درباره ایدهها گفتگو و همفکری کرد و سپس به انتخاب موضوع، تکنیک و ابعاد آثار پرداخت. علاوه بر اینها بهتر است که تمرکز بر پروژههای واقعی و نمایشگاهی باشد تا دانشجو و هنرآموز، تجربه خلق اثر حرفهای را بیاموزد.
کلانتری افزود: هدف اصلی نمایشگاهها، آشنایی هنرمندان و مخاطبان با چاپ دستی و نمایش امکانات آن است. در برخی نمایشگاهها، ابزار و فرایند چاپ نیز در معرض دید قرار میگیرد تا مردم از روند کار آگاه شده و با این هنر ارتباط بیشتری پیدا کنند. هنر در معنا دادن به زندگی انسان نقش اساسی دارد و چاپ دستی برای من فضایی برای آرامش، رهایی از فشار زندگی و ارتباط با احساسات است. این حس خوب به مخاطب نیز منتقل میشود و چاپ دستی به دلیل قابلیت تکثیر، میتواند به جامعه گستردهتری اثر بگذارد.
انسان در جهان ماشینی امروز همچنان نیازمند هنر است
این طراح گرافیک با اشاره به تفاوتهای چاپدستی و دیجیتال، خاطرنشان کرد: دنیای دیجیتال هرچند قدرتمند است اما خالی از روح انسانی است. در چاپ دستی هر نسخه اثری مستقل با روح و تفاوتهای ظریف است و همین باعث اورجینال بودن تمام نسخهها میشود؛ چیزی که در چاپ دیجیتال وجود ندارد. انسان در دنیای ماشینی امروز همچنان به هنر نیاز دارد تا احساس و لطافت را تجربه کند. هنر برای رفع نیازهای روحی و حفظ کیفیت زندگی ضروری است.
کلانتری افزود: امروز هنرمندان ایرانی میتوانند در فراخوانهای بینالمللی شرکت کنند و آثارشان را به جهان معرفی کنند. اما نبود حمایت از سوی نهادها و سازمانها مانع دیده شدن ظرفیتهای چاپ دستی در مشهد میشود. بهعنوان نمونه، در دو سال گذشته من و دانشجویانم دو اثر بزرگمقیاس تولید کردیم؛ اثری با ابعاد ۱۸×۱۴ متر و دیگری با تصویرسازی از هفتخان رستم و در ابعاد ۷×۵ متر که از ۵۲ قطعه کنار هم تشکیل شده است. این آثار برای نصب شهری ارائه شد اما به دلیل نبود بودجه،حمایتی از آنها نشد و چنین اتفاقاتی ممکن است به کاهش انگیزه میان هنرمندان بینجامد.
وی با تاکید به نقش حمایت نهادها و سازمانهای فرهنگی و هنری در رشد حوزه چاپ دستی استان، خاطرنشان کرد: اگر همت شود، مسئولین توجه بیشتری داشته باشند و آثار چاپ دستی در فضاهای شهری نصب و به جامعه معرفی شوند، هم هنرمندان انگیزه بیشتری پیدا میکنند و هم جایگاه این هنر در مشهد ارتقا مییابد. اتفاقی که در بسیاری از کشورها رخ داده و موجب دیدهشدن آثار هنری شده است. ما ظرفیتهای بینظیری در این حوزه داریم که نیازمند توجه و حمایت بیشتر است.
انتهای پیام
