علیرضا ایزدی، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در گفتوگو با ایسنا، با اشاره به روند فعالیتهای این دفتر و شوراهای تخصصی مربوط به ثبت آثار فرهنگی و طبیعی اظهار کرد: ما کار روتین خود را بهصورت مستمر انجام میدهیم و در حال حاضر چهار شورای تخصصی در حوزه ثبت داریم. یکی از این شوراها مربوط به ثبت آثار طبیعی است، دیگری شورای آثار ناملموس، و شورای آثار ملموس که در دو بخش آثار منقول و غیرمنقول برگزار میشود و نهایتاً شورای حریم که وظیفه بررسی و تصویب محدودههای حفاظتی آثار را بر عهده دارد.
ایزدی افزود: ما موظف و مکلف هستیم مجموعه فرآیندهای ثبت را بهطور منظم انجام دهیم. همهساله پروندهها پس از بررسی در شوراهای متناظر استانی، برای تصویب نهایی به شورای ملی ارسال میشود. البته در یکی دو سال اخیر، از نظر کمی و کیفی قابل قیاس با سنوات گذشته نیست؛ چرا که نگاه ما تخصصیتر شده و همین نگاه تخصصی به نوعی بازدارنده است و ما را از برخی حواشی که در گذشته وجود داشت، دور کرده است.
او با اشاره به اصلاح روندها و ضوابط جدید ادامه داد: بر اساس تجربه خودمان، تعیین حریم محوطهها را بدون گمانهزنی و کاوشهای باستانشناسی ممنوع اعلام کردهایم. این اقدام باعث میشود چارچوب مشخصی برای کار وجود داشته باشد و اختلاف نظرها و حرفوحدیثهایی که پیشتر وجود داشت، به حداقل برسد. امیدواریم در آینده هم این روند تداوم داشته باشد.
مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی در ادامه به نتایج و خروجی این شوراها اشاره کرد و گفت: چکیده و عصاره فعالیت این شوراها، همان پروندههایی است که برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو ارسال میشود. در حال حاضر حدود ۵۸ اثر از آثار کشورمان در فهرست موقت قرار دارد و در حال بررسی است. اخیراً نیز میزبان ارزیاب ایکوموس برای بازدید میدانی الموت بودیم و امیدواریم در دو تا سه ماه آینده با پاسخ به پرسشهای کارشناسان، مسیر ثبت جهانی آثار جدید هموار شود.
او افزود: هدفگذاری ما این است که پرونده منظر فرهنگی الموت برای تابستان سال آینده در اجلاس کمیته میراث جهانی ارائه شود. در حوزه میراث ناملموس نیز در آذرماه امسال پرونده «آینهکاری» را در نشست دهلی ارائه خواهیم کرد؛ هنری که یکی از مفاخر هنر ایران است و میتواند ویترینی از توانمندی هنرمندان ایرانی در سطح جهانی باشد. تا این لحظه، روند بررسی پرونده بسیار امیدوارکننده است و امیدواریم بهزودی به فهرست آثار ناملموس کشورمان در یونسکو افزوده شود.
ایزدی همچنین به دیگر پروندههای در دست اقدام اشاره کرد و گفت: پرونده دیوار گرگان را تسریع بخشیدیم و در قالب پرونده موقت به یونسکو ارسال کردهایم. در کنار آن، پرونده مساجد تاریخی نیز با جدیت دنبال میشود. نیم نگاه جدی هم به سیراف در حوزه خلیج فارس داریم و مناطق شمالی کشور نیز طرحهایی در دست بررسی داریم که در نوبتهای آتی برای ثبت جهانی مطرح خواهند شد.
او درباره اولویتهای ملی و فرهنگی در ثبت اظهار کرد: یکی از مباحث اصلی ما ثبت جهانی توس است. این موضوع از نظر هویتی، جغرافیایی و فرهنگی برای ما بسیار مهم است و با جدیت پیگیر آن هستیم. در حال حاضر بررسیهای اولیه و تهیه پرونده موقت در حال انجام است تا نقاط قوت و ضعف آن مشخص شود. در واقع، توس در مرحلهای مشابه با دیگر پروندههاست و امیدواریم بهزودی به مرحله نهایی برسد.
ایزدی درباره استمرار فعالیت شوراهای ثبت نیز توضیح داد: شوراهای ثبت بهطور منظم و مستمر برگزار میشوند. گاهی ممکن است فرآیند کارشناسی یا استعلامهای اداری زمانبر شود، اما جلسات شوراها متوقف نمیشود.
او با تأکید بر نگاه آماری و کیفی در عملکرد این دفتر گفت: در طول یکی دو سال گذشته که در خدمت همکاران بودهام، هم از نظر آمار و هم از نظر کیفیت پروندهها پیشرفت خوبی داشتهایم. پروندهها در حوزههای مختلف شامل آثار منقول، غیرمنقول و ناملموس در استانهای مختلف کشور در دست بررسی و تشکیل است و تلاش ما بر این است که روند ثبتها با دقت و استمرار بیشتری دنبال شود.
مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی کشور، درباره تازهترین گزارش عملکرد این اداره را تا پایان مهرماه ۱۴۰۴ اعلام کرد: در حوزه ثبت آثار، در مجموع ٣٩٣٩٢ اثر به ثبت رسیده است که از این میان، ٣۴٨۴٠ اثر غیرمنقول، ٣٣۶١ اثر منقول و ۲۹ اثر جهانی هستند. افزون براینها، در بخش میراث طبیعی، تاکنون ۱۴۴۵ اثر طبیعی ملی در فهرست آثار ثبت شده کشور قرار گرفته است که دو مورد از آنها «کویر لوت» و «جنگلهای هیرکانی» به ثبت جهانی رسیدهاند.
او اضافه کرد: همچنین، ۱۶۲ اثر مرتبط با انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به ثبت رسیده است. در بخش پروندههای پیشنهادی، یک پرونده با عنوان منظر فرهنگی-تاریخی قلعه الموت برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو معرفی شده است.
ایزدی ادامه داد: در حوزه تعیین و حفاظت از حریم آثار، از سال ۱۳۹۸ تاکنون ۵۵ مورد رسیدگی به اعتراض مالکان انجام شده است. همچنین ۱۱۸ بافت، ١۴٩٩٨ بنای تاریخی و ١٩٧٣۴ محوطه تاریخی ثبت ملی شدهاند . تعداد کل تعیین حریمها تا این تاریخ ۴١۴٧ مورد اعلام شده و ٧۴١ مورد بازنگری در حریم آثار نیز صورت گرفته است که بازنگری ٢۵٨ مورد در سال ١۴٠۴ انجام شده است.. افزون بر این، ۴۶۸ بنا مورد تملک قرار گرفتهاند. در مجموع، ٣٢١٠ بنا و ۷۱۳ محوطه تعیین حریم شدهاند.
به گفته ایزدی، «در بخش میراث ناملموس، ٣۵٣٣ عنصر فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاند. از این میان، ۲۶ عنصر در فهرست میراث جهانی یونسکو جای دارند. همچنین ایران در حوزه ثبت میراث ناملموس جهانی از رتبه ۵ به رتبه ۴ ارتقا یافته است. در همین زمینه، پرونده «آیینهکاری در معماری ایرانی» برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو ارسال شده و ۵۵ هنرمند میراثدار در رشتههای گوناگون شناسایی و معرفی شدهاند.»
انتهای پیام
