وقتی درآمدها بالا رفت، اما سفره‌ها کوچک‌تر شد
پنج شنبه 1404/03/22 13:22 دسته بندی: اقتصاد ایران کد خبر: 53465به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ طی دو دهه گذشته، شاخص رفاه اجتماعی «سن» به‌طور متوسط سالانه ۱.۵درصد برای خانوارهای شهری و ۳.۷درصد برای خانوارهای روستایی کاهش یافته است.
دلایل اصلی این کاهش، تورمهای بالا و مزمن، تحریمهای اقتصادی، نابه‌سامانی اقتصاد کلان و افزایش نابرابری درآمدی است که منجر به افت قدرت خرید و مصرف واقعی خانوارها شده است.
بررسی‌‌‌های یک پژوهش نشان می‌دهد که وضعیت رفاهی خانوارهای شهری و روستایی ایران طی سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۴۰۰ روند نزولی داشته است.
درآمد اسمی خانوارهای شهری و روستایی در کل دوره صعودی و تقریبا تصاعدی بوده، اما درآمد حقیقی هر دو گروه روند نزولی را تجربه کرده است. در بازه زمانی مذکور، مخارج حقیقی خانوار شهری و روستایی به طور متوسط سالانه کاهش ۱.۸ و ۴درصدی را تجربه کرده است.
شاخص رفاه اجتماعی سن خانوارهای شهری و روستایی، براساس مخارج حقیقی نیز در این بازه زمانی به طور متوسط سالانه به ترتیب ۱.۵ و ۳.۷درصد کاهش یافته است. این شاخص نشان می‌دهد که الگوی مصرف واقعی مردم، تحت‌تاثیر درآمد، تورم و ترجیحات مصرفی چه تغییری کرده است.
کاهش شاخص رفاه اجتماعی سن براساس مخارج حقیقی در ایران نشان‌‌‌دهنده افت قدرت خرید و مصرف واقعی خانواده‌‌‌هاست. در سال‌های گذشته، عوامل مختلفی مانند تحریمهای اقتصادی، نابسامانی اقتصاد کلان و تورمهای بالا و مزمن موجب شده‌اند تا قدرت اقتصادی ایرانیان کاهش و نرخ فقر افزایش یابد.
مرکز پژوهش‌‌‌های توسعه و آینده‌‌‌نگری در گزارش «برآورد بررسی شاخص‌‌‌های رفاهی خانوارهای شهری و روستایی در دو دهه اخیر» ابعاد مختلف این مسأله را مورد بررسی قرار داده است.
روند نزولی درآمد و مخارج حقیقی شهرنشینان
بررسی‌‌‌های این گزارش نشان می‌دهد که درآمد کل سالانه اسمی خانوارهای شهری از ۴میلیون و ۷۰۰هزار تومان در سال ۱۳۸۳ به ۱۱۲میلیون و ۴۰۰هزار تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده است. میزان افزایش متوسط درآمد کل سالانه اسمی خانوارهای شهری در این دوره برابر ۲۲۸۷درصد بوده که به معنای آن است که در بازه زمانی مذکور، سالانه به‌طور متوسط ۲۰.۵درصد، درآمد اسمی خانوارهای شهری افزایش یافته است.
نکته قابل‌توجه آن است که رشد شاخص قیمت در کل دوره ۲۲۸۹درصد، یعنی بیش از رشد درآمد اسمی بوده است. به همین دلیل می‌‌‌توان به‌راحتی حدس زد که درآمد حقیقی در مناطق شهری، برخلاف درآمد اسمی، روند نزولی را تجربه کرده است.
بر اساس این گزارش، درآمد حقیقی خانوارهای شهری کشور از ۳۲میلیون و ۳۰۰هزار تومان در سال ۱۳۸۳ به ۳۲میلیون و ۱۰۰هزار تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
همچنین، نگاه جزئی‌‌‌تر به روند درآمد حقیقی خانوارها در مناطق شهری نشان می‌دهد که بیشترین میانگین درآمد حقیقی مربوط به دولت نهم و برابر ۳۳میلیون و ۹۰۰هزار تومان به قیمت ثابت سال ۱۳۹۵ است. همچنین، کمترین درآمد حقیقی خانوارهای شهری در دوره ۱۳۹۳-۱۳۹۲، یعنی دولت یازدهم است که درآمدی معادل ۲۹میلیون و ۵۰۰هزار تومان بوده است.
متوسط مخارج کل سالانه حقیقی یک خانوار شهری در سطح کشور از ۳۶میلیون و ۷۰۰هزار تومان در سال ۱۳۸۳ روند نسبتا نزولی را طی کرده و به ۲۶میلیون و ۸۰۰هزار تومان در سال ۱۴۰۰ رسیده است. میزان کاهش متوسط مخارج کل سالانه حقیقی خانوار شهری در کل بازه زمانی ۲۶.۸درصد و متوسط سالانه آن در این دوره ۱۸ساله، ۱.۸درصد بوده است.
مشروح گزارش را اینجا بخوانید.
