فریدون شهبازیان در ۸۲ سالگی درگذشت؛

نغمه پایانی آهنگساز مدرن

یک شنبه 1404/01/31 10:22 دسته بندی: اخبار فرهنگ و هنر کد خبر: 39031

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ فریدون شهبازیان در عرصه موسیقی اصولا یک چهره مدرن بود و کارهایی را به نتیجه رساند که پیش از او کمتر انجام شده بود.آهنگسازی بر اشعاری که به صورت دکلمه اجرا شده‌اند، یکی از همان تجربه های خاص فریدون شهبازیان به حساب می آید.

این کار بزرگ در حوالی سال ۱۳۴۶ با ابتکار و مدیریت احمدرضا احمدی شاعر در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شروع شد و چهره های زیادی با آن همکاری کردند و در همین بستر، شهبازیان هم توانست مجموعه‌ای از صدای شاعران معاصر، نوارهای قصه برای کودکان و آوازهای محلی و فولکلوریک را منتشر کند. هدف آنها این بود که جوان‌ها جذب شعر شوند و وقتی با شعر و موسیقی ارتباط برقرار کردند، برای رفتن به سراغ دیوان شاعران بزرگ، انگیزه پیدا کنند و این حرکت خیلی به گسترش شعر کمک کرد.

شهبازیان همیشه به نوجویی اهمیت می داد و تلاش می کرد در یک مسیر جدید حرکت کند. او اواخر دههٔ چهل و ابتدای دههٔ پنجاه به ساخت و تنظیم آثار در برنامهٔ گل‌ها پرداخت و یکی از کارهای آن دوره اش قطعه «پُر کن پیاله را» با صدای محمدرضا شجریان و شعر فریدون مشیری بود که بسیار محبوب شد و از آن به عنوان نخستین قطعاتی نام می برند که بر روی شعر نو ساخته شده‌است.

یک بخش مهم دیگر زندگی هنری شهبازیان، به ساخت موسیقی فیلم مربوط می شود.او از اواسط دههٔ ۵۰ این کار را آغار کرد اما بیشتر فعالیت هایش در این زمینه بعد از انقلاب اتفاق افتاد، چون برخی محدودیت های ایجاد شده در آن سال های نخست، فرصت چندانی را برای تولید قطعات با کلام فراهم نمی کرد.

در همین راستا شهبازیان برای بسیاری از فیلم‌های سینمایی و سریال های موفق موسیقی ساخت و جوایز بسیاری را در جشنواره‌های داخلی و خارجی گرفت که از آن میان می توان به موسیقی متن فیلم‌های «آوار» به کارگردانی سیروس الوند، «شیر سنگی» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی، «پائیزان» به کارگردانی رسول صدر عاملی، «هیوا» به کارگردانی رسول ملاقلی‌پور و .... اشاره کرد . او می گفت آنچه برای من اهمیت دارد این است که موسیقی فیلم هایی که امضای من پای آن می خورد، در جریان کلی فیلم تاثیر گذار باشد و همچنین بتواند گره های دراماتیک یا جزئیات دیگر فیلم را بیان کند.

فریدون شهبازیان در دهه ۷۰ و بعد از رفع ممنوعیت از موسیقی پاپ در تولید و انتشار بسیاری از آلبوم های آن دوره نقش داشت و با این حال به موسیقی سنتی نیز وفادار ماند. «نیلوفرانه» با آهنگسازی عباس خوشدل، صدای علیرضا افتخاری ، تنظیم فریدون شهبازیان و شعرهای قیصر امین پور یکی از محبوب ترین آلبوم های موسیقی ایرانی است که در همان دوره منتشر شد و هنوز یکی رکوردداران فروش در بازار موسیقی ایران به حساب می آید؛ روایت هایی وجود دارد که حاکی است این آلبوم در سال ۱۳۷۴ توانست با تیراژ بیش از ۳ میلیون نسخه به فروش برسد.

داستان یک زندگی

فریدون شهبازیان ۲۱ خردادِ ۱۳۲۱ در خیابان فخر رازی محله دانشگاه تهران متولد شد. با تشویق و راهنمایی پدرش حسین شهبازیان، به موسیقی گرایش پیدا کرد و در هنرستان عالی موسیقی به تحصیل موسیقی و فراگیری ساز ویلن پرداخت. نخستین معلمش عطاءالله خادم میثاق بود که پس از چندی او را به معلم روسی خود سرژ خوتسیف معرفی کرد و تا پایان دوره ابتدایی نزد او آموزش دید. پس از آن فراگیری ویلن را تا اخذ دیپلم نوازندگی این ساز، در کلاس‌های شبانه «لوئیجی پاساناری» که در آن زمان کنسرت‌مایستر ارکستر سمفونیک تهران بود، ادامه داد.

شهبازیان در ۱۷ سالگی به عضویت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری درآمد و پس از آن همکاری اش را با ارکستر برنامه گل‌های رادیو آغاز کرد. در آن هنگام ارکستر گل‌ها به رهبری روح‌الله خالقی و پس از او جواد معروفی فعالیت می‌کرد. وی در سال 1345 رهبر گروه کر و ارکستر سمفونیک رادیو شد.

فریدون شهبازیان از مهر ماه ۱۳۹۵ تا فروردین ماه ۱۳۹۸رهبری ارکستر ملی ایران را بر عهده داشت و بعد از مدت ها توانست در ارکستر ملی ایران تحول ایجاد کند و اجراهای متفاوتی را روی صحنه ببرد.

اگرچه شهبازیان یکی از مهم ترین چهره ها در شکل گیری موسیقی پاپ بعد از انقلاب بود، اما از یک جایی به بعد به منتقد این جریان تبدیل شد و بارها اعتراض خود را مطرح کرد. می گفت خوانندگانی که به عنوان موسیقی پاپ مطرح هستند، اکثرا صدای خوبی ندارند و مردم ما سال‌هاست «گوش موسیقی خود را از دست داده‌اند.»

روایت چهره ها

چند سال پیش در هفتادو هفتمین سالروز تولد این آهنگساز سرشناس مراسم بزرگداشتی برای وی در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد و چهره های فرهنگی بسیاری همچون حسین علیزاده، صدیق تعریف، محمد اصفهانی، شمس لنگرودی و.... در آن حضور پیدا کردند.

در آن مراسم، استاد حسین علیزاده، آهنگ‌ساز و نوازنده مشهور گفت: فریدون شهبازیان از نخستین تجربه هایم در رادیو تا امروز همواره همراه و پشتیبانم بوده و برایم همچون یک استاد و معلم بزرگ است و احساس غرور می‎کنیم که او را در کنار خود داریم.

صدیق تعریف خواننده موسیقی سنتی هم گفته بود: شهبازیان به گردن موسیقی ایران حق بسیار زیادی دارد و تقریبا با تمام هنرمندان همدلی دارد.

محمدرضا چراغعلی، آهنگساز هم چنین اظهار کرده بود: شهبازیان فراتر از ذهن عمل می‎کند و علاوه بر آثار بزرگی که ساخته، اخلاقیات و منش بی‌نظیری هم دارد. رفتار هنری او برای من همواره ارزشمند بوده است.