کتاب‌فروشی‌ها امروز میزبان کتاب‌خوان‌ها خواهند بود

بازگشت روز کتاب‌گردی به پاییز

وضعیت بازار کتاب مثل خیلی چیزهای دیگر در این ماه‌ها و سال‌ها با چالش‌های زیادی روبه‌روست. افزایش هزینه‌های انتشار کتاب از یک سو و از سوی دیگر کوچک شدن سفره معیشت مردم، بازار نشر را به شدت تحت‌تاثیر قرار داده است. طیف وسیعی از کتاب‌خوانان که عمدتا از قشر متوسط جامعه هستند دیگر مثل سابق توانایی خرید ندارند و برای اینکه کتاب را در سبد مصرفی خود حفظ کنند به استفاده از اپلیکیشن‌ها و خریدهای گزینشی رو آورده ‌اند.

شنبه 1404/03/17 00:01 دسته بندی: اخبار فرهنگ و هنر کد خبر: 28593

در این میان اوضاع کتاب‌فروشی‌های کوچک در نقاط مختلف کشور بحرانی‌تر است. علاوه بر مشکلات افزایش قیمت، فروش‌های اینترنتی کتاب در این سال‌ها توسعه پیدا کرده و کتاب‌فروشی‌هایی که به شکل سنتی اداره می‌شوند برای برون‌رفت از بحران راهی پیدا نکرده‌اند. البته این قانون کسب‌و‌کار در دنیای امروز است و کتاب‌فروشی‌ها باید مدیریت سنتی خود را به‌روز کنند تا محکوم به نابودی نشوند.

ایده کتاب‌گردی اولین بار در سال ۱۳۹۴ توسط احمد مسجد‌جامعی، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی و عضو سابق شورای شهر تهران، طراحی شد. او با اجرای این طرح قصد داشت حتی برای یک روز رونق را به کتاب‌فروشی‌ها برگرداند. در آن سال‌ها ایده مسجد‌جامعی به شکل عجیبی مورد توجه قرار گرفت و پنجشنبه پاییزی آن سال‌ها به شکل واقعی رنگ کتاب گرفت. نکته جالب ماجرا این است که برای اجرای این طرح نهادهای رسمی تبلیغ نکرده بودند و بودجه‌ای هم نداشت اما تبلیغ سینه به سینه علاقه‌مندان کتاب را مجاب می‌کرد تا به شکل خودجوش به کتاب‌فروشی‌ها بروند و احوال ناخوش یار مهربان را حتی برای یک روز بهتر کنند.

بعد از کرونا کتاب‌گردی هم به فراموشی سپرده شد و دیگر کسی یادش نماند که چنین ایده‌ای در یک روز پاییزی برگزار می‌شد. حالا امروز دوباره قرار است آن ایده اجرا شود اگرچه خیلی برایش تبلیغ نشد. با‌این‌حال همزمان با روز کتاب و کتاب‌خوانی اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران برنامه گذاشته تا طرح کتاب‌گردی به تهران و سایر شهرها برگردد. احمد مسجدجامعی قرار است ساعت ۸ صبح امروز با حضور در کتاب‌فروشی گویا در خیابان کریم‌خان، شروع این طرح را کلید بزند. سید‌عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در برنامه عصر روز پنج‌شنبه ۲۴آبان‌ماه خود، کتاب‌گردی را گنجانده و قرار است او از برخی کتاب‌فروشی‌ها بازدید کند. هدف برنامه‌ امسال «افزایش کتاب‌خوانی» و در پی آن، «گسترش فرهنگ و دانش و رواداری» اعلام شده است.

یکی از مهم‌ترین اتفاقات این رویداد بازگشت طرح فصلی کتاب است. ۹ سال قبل بود که «طرح‌های فصلی کتاب» که همان یارانه خرید کتاب برای خریداران از طریق کتاب‌فروشی‌هاست، شروع شد و همواره با نقدهایی در میان فعالان رسانه‌ای و صنفی این حوزه همراه بود و موافقان و مخالفان خود را داشت. طیفی از خرسندی برای رونقی که این طرح به کتاب‌فروشی‌ها می‌داد حرف می‌زدند و عده‌ای نیز معتقد بودند طرح‌های فصلی صرفا مسکنی برای کتاب‌فروشان است. برخی نیز معتقد بودند این طرح باعث شرطی شدن خرید کتاب به خاطر تخفیف‌ها می‌شود و یادآور می‌شدند که یارانه به هر شکل آن، می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

علی رمضانی، مدیرعامل خانه کتاب و دبیر سی‌و‌دومین هفته کتاب، در سال ۱۴۰۱ از راه‌اندازی سازمان خرید از کتاب‌فروشی‌ها به جای طرح‌های فصلی کتاب خبر داد که همان زمان در میان فعالان حوزه نشر به برچیده شدن طرح‌های فصلی تعبیر شد. رمضانی آن موقع گفته بود با این سامانه ما طرح فصلی نداریم، طرح همه‌فصلی داریم. البته او در عین حال تاکید کرده بود با توجه به اینکه در بسیاری از شهرها کتاب‌فروشی وجود ندارد، همه مردم می‌توانند با این سامانه از یارانه عادلانه استفاده کنند.

حالا پس از دو سال از راه‌اندازی این سامانه، دبیر سی‌ودومین دوره هفته کتاب در نشست خبری این رویداد از تغییر دوباره فرایند اختصاص یارانه خرید کتاب خبر داده و اعلام کرده است که خرید حضوری از کتاب‌فروشی‌ها دوباره به این طرح اضافه شده است؛ اتفاقی که اصلی‌ترین خاصیت طرح‌های فصلی کتاب بود و به نظر می‌رسد دو سال قبل بدون بررسی دقیق کارشناسی حذف شده بود و حالا با تغییر سیاست‌های فرهنگی در دولت جدید دوباره بازگشته است.

بر همین اساس مخاطبان می‌توانند با مراجعه به سامانه بازار کتاب و خرید از کتاب‌فروشی‌های عضو این سامانه، به ازای یک‌میلیون تومان خرید، از یارانه ۲۵۰هزار تومانی استفاده کنند و در عین حال امکان خرید حضوری از کتاب‌فروشی‌ها نیز فراهم است. سی‌ودومین دوره هفته کتاب با شعار «خواندن برای همدلی» از دیروز بیست‌وسوم آبان آغاز شده و تا سی‌ام آبان ادامه دارد.