دیدگاه‌ فرزاد موتمن درباره مشکلات صنعت سینما در ایران

ساختار اقتصادی مشخصی نداریم

فرزاد موتمن، کارگردان با‌سابقه، معتقد است مشکلات سینمای ایران بیش از هر چیز به مشکلات اقتصادی و نوع سرمایه‌گذاری مرتبط می‌شود؛ مشکلاتی که بسیاری از آنها به سیاستگذاری مسوولان مربوط می‌شود.

سه شنبه 1404/02/02 07:18 دسته بندی: اخبار فرهنگ و هنر کد خبر: 10801

او در گفت‌وگو با هنرآنلاین توضیح داد: در سینمای ایران ما با مشکلِ نداشتنِ ساختار اقتصادی مواجهیم. سینمای ایران به لحاظ اقتصادی، ساختمانی ندارد. مشخص نیست به کجا تعلق دارد. نه کاملا مستقل است و نه دولتی است. در کشورهای اروپای شرقی، سینما زیر نظر دولت است و با وجود اعمال نظر دولتی، سینماگران خوبی هم از آن بیرون آمده؛ اما سینمای ایران هیچ‌کدام از این دو شکل را ندارد.موتمن تاکید کرد: مساله اصلی در سینمای ایران تامین سرمایه برای تولید فیلم است. تهیه سرمایه در سینما شکل غریبی پیدا کرده است. دولت حمایتی از فیلم‌سازان نمی‌کند. البته فیلم‌سازانی هستند که با بودجه‌های کلان تحت چتر حمایتی بالادستی فعالیت می‌کنند. اما باقی سینما به‌کلی از هر نوع کمکی محروم شده است. این در حالی است که در کشور ما فیلم‌ساز به میل خود نمی‌تواند فیلم بسازد. گاهی ممیزی در سینما باعث خودسانسوری در فیلم‌ساز می‌شود. اینها قربانی‌هایی هستند که از هر دو طرف آسیب می‌بینند. هم از طرف سانسور و ممیزی و هم اینکه باید خودشان تامین سرمایه کنند؛ در‌حالی‌که عده‌ای دیگر دارند با بودجه‌های کلانِ رانتی فیلم می‌سازند.

این فیلم‌ساز مدعی شد: از طرفی جشنواره فجر هم به عوارضی تبدیل شده است. از طریق جشنواره مشخص می‌شود چه کسانی کار کنند و چه کسانی کار نکنند. خیلی از فیلم‌های خوب، به‌خصوص آنهایی که جنبه تجربی دارند، پشت درهای جشنواره می‌مانند. حتی این شائبه وجود دارد که برای دیده شدن برخی فیلم‌های جشنواره، رایزنی انجام می‌شود تا نشست‌های خبری‌ شلوغ‌تر یا سانس‌های بهتری بگیرند. موتمن درباره نقش ممیزی در سینما گفت: می‌پذیریم که در کشورمان به دلایل فرهنگی ممیزی‌هایی وجود دارد؛ اما این ممیزی‌ها نباید دفترچه‌ای داشته باشند؟ سال‌های زیادی است که از تدوین این دفترچه سر باز زده می‌شود. چرا؟ برای اینکه قانونی نباشد تا هرکس هر طور می‌خواهد اعمال قدرت کند. در آمریکا که خاستگاه سینماست، زمانی که ممیزی وجود داشت، دفترچه ممیزی هم وجود داشته. با این شرایط می‌توانند پلان و دیالوگی از فیلمی حذف کنند که همان در فیلم مورد حمایت دیگری وجود دارد. تا زمانی که سینمای ایران ساختار و چارچوب تدوین‌شده و ثابتی نداشته باشد، با توجه به امکان اعمال‌نظرهای شخصی و جناحی امیدی برای سینما نمی‌بینم. اتفاقی که در چندین سال افتاد اعتبار کارگردان‌ها را کم کرده و به تهیه‌کننده‌ها قدرت داده شده. تهیه‌کنندگان ایرانی قریب به اتفاق با سینما بیگانه هستند.

این کارگردان درباره راهکار برون‌رفت از این مشکلات گفت: پیشنهادم به دولت آینده این است که اجازه بدهند اهالی سینما کار کنند. سینما این‌قدرها مهم نیست که محدودش می‌کنند. سینما امکانی است برای تفریح و سرگرمی. اهالی سینما می‌توانند سینما را احیا کنند. سینمای ایران به تهیه‌کنندگانی که بودجه دولتی تامین می‌کنند نیازی ندارد. در صورتی که تهیه‌کننده از سرمایه شخصی برای تولید فیلمش استفاده کند، آن موقع است که پای فیلمش می‌ایستد. کدام تهیه‌کننده‌ مطرح را می‌شناسید که از سرمایه‌ شخصی‌اش برای تولید فیلمش استفاده نکند. اجازه دهند تا سینما از نو ساخته شود.