عملیات ویژه آمریکا در اقیانوس هند؛ مهار زنجیره تقویت توان نظامی ایران/ اغراق درباره سرعت بازسازی توان موشکی ایران؟

اقتصادنیوز: گمانه‌زنی در باب توان نظامی ایران با چالش‌های گوناگونی روبه‌رو است. اخیرا فوربز در گزارشی مدعی شده که در مورد سرعت بازسازی توان موشکی ایران در رسانه‌های غربی اغراق شده است.

چهار شنبه 1404/09/26 09:16 دسته بندی: اخبار سیاسی امروز کد خبر: 85014

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، در پی جنگ 12 روزه اخیر با اسرائیل، تهران در تلاش است با بازسازی توان موشکی خود پیام بازدارندگی و آمادگی برای درگیری‌های احتمالی آینده را به آمریکا و اسرائیل منتقل کند.

نه جنگ، نه صلح

به نوشته فایننشال تایمز،‌ تهران در هفته گذشته با برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های نظامی و به نمایش گذاشتن تسلیحات نظامی خود تلاش کرده تا به افکار عمومی اطمینان دهد، کشور برای هرگونه درگیری احتمالی آینده با آمریکا و اسرائیل آمادگی دارد. هدف از نمایش توان نظامی نه‌تنها نمایش چهره‌ای قدرتمند از دولت، بلکه اطمینان دادن به مردم بود که کشور، در صورت لزوم، آماده جنگی دوباره است.

ایران اکنون در وضعیتی میان «نه جنگ، نه صلح» قرار گرفته‌ و از این رو تلاش می‌کند توان نظامی خود را افزایش دهد. با این‌حال مقام‌های ایرانی معتقدند ارزیابی جنگ نباید فقط بر اساس تلفات انسانی باشد، بلکه باید هزینه‌هایی را هم در نظر گرفت که اسرائیل و آمریکا برای رهگیری مهمات نسبتاً ارزان ایرانی و اجرای حملات هوایی دوربرد از جمله با استفاده از موشک‌های هدایت‌شونده بسیار گران‌قیمت متحمل شدند.

تلاش شبانه‌روزی

به گفته سرتیپ علی‌محمد نائینی، سخنگوی سپاه پاسداران، ایران در این فاصله برای ارتقای دقت و کارایی موشک‌های خود تلاش کرده است. او گفته: «شبانه‌روز در حال کار هستیم تا به سطح جدیدی از آمادگی برسیم. اگر موشک‌های بالستیک دوربرد نداشتیم، این جنگ به‌جای ۱۲ روز، هشت سال طول می‌کشید؛ مثل جنگ با عراق. برای آغاز حمله، به‌جای چند ساعت، به یک سال زمان نیاز داشتیم».

با این حال، ایران تاکید می‌کند که با شلیک بیش از ۶۰۰ موشک توانست جنگ را متوقف کند. مقام‌های اسرائیلی ادعا می‌کنند بیشتر این موشک‌ها رهگیری شده‌اند، اما ایران معتقدست حملاتش به مراکز حساس نظامی و صنعتی در تل‌آویو و حیفا اصابت کرده است. مقامات اسرائیلی تائید کرده‌اند که بیش از ۳۰ نفر در سرزمین‌های اشغالی کشته شده‌اند. دیپلمات‌های غربی همچنین در حال رصد این موضوع هستند که آیا جمهوری اسلامی برای بازسازی توان نظامی خود به‌دنبال کمک خارجی است یا نه. به گفته یکی از آن‌ها، پرسش کلیدی این است که آیا کشورهایی مانند روسیه، چین و پاکستان در حال ارائه کمک به ایران هستند یا خیر.

خسارت کم‌تر از انتظار به برنامه موشکی ایران

در شرایطی که گزارش اخیر رسانه‌های غربی دلالت بر این دارد که تهران به سرعت در حال بازسازی توان موشکی خود است، اسرائیل عقیده دارد حمله نظامی به ایران نتوانسته تاثیر آنچنانی بر برنامه موشکلی این کشور داشته باشد. به نوشته المانیتور، اسرائیل بر این باور است که میزان آسیبی که در جریان جنگ ۱۲ روزه با جمهوری اسلامی ایران به برنامه موشک‌های بالستیک ایران وارد کرده، «کمتر از آن چیزی بوده که در ابتدا ارزیابی می‌شد». طبق این گزارش، ایران در حال حاضر حدود 2 هزار موشک بالستیک سنگین در اختیار دارد؛ رقمی که تقریباً برابر با تعداد موشک‌های این کشور در آستانه آغاز جنگ بوده است.

رئیس اداره اطلاعات نظامی اسرائیل، بیندر اوایل همین هفته این اطلاعات را در دیدار با مایک والتز، سفیر آمریکا در سازمان ملل که به اسرائیل سفر کرده بود، مطرح کرده است. او بیان می‌کند:«این تهدیدی است که اسرائیل نمی‌تواند برای مدت طولانی آن را بپذیرد و ما باید خطوط قرمز و اقداماتی را که در آینده نزدیک انجام خواهیم داد، با آمریکایی‌ها هماهنگ کنیم.» در جریان این دیدار اشاره شده که ایرانی‌ها در حال بازسازی تجهیزات نظامی هستند.

تلاش برای ظرفیت شلیک همزمان 2000 موشک

با این حال گمانه‌زنی در باب توان نظامی ایران با چالش‌های گوناگونی روبه‌رو است. اخیرا فوربز در گزارشی مدعی شده که در مورد سرعت بازسازی توان موشکی ایران در رسانه‌های غربی اغراق شده است.بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۱۹، ایران به‌طور علنی آمادگی خود را برای کمک به عراق در توسعه پدافند هوایی‌اش اعلام کرد تا هر دو کشور را در برابر «تهدیدات هوایی» مشترک از سمت غرب محافظت کند. در حالی که عراق در دهه ۲۰۱۰ خرید سامانه‌های پیشرفته اس-۴۰۰ روسی را مدنظر قرار داده بود، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که پیشنهاد ایران را به‌طور جدی بررسی کرده باشد. بغداد هم‌چنین انتظار دارد از اوایل سال ۲۰۲۶ دریافت سامانه‌های موشکی میان‌برد را که اخیراً از کره جنوبی سفارش داده، آغاز کند.

بر اساس این گزارش، جایگزینی سامانه‌های وارداتی مانند اس-۳۰۰ در ایران مورد تردید وجود دارد. بدین ترتیب به نظر می‌رسد تهران به این جمع‌بندی رسیده که وقوع یک جنگ هوایی دیگر اسرائیل علیه ایران در آینده نزدیک اجتناب‌ناپذیر است و اکنون تمرکز خود را بر تولید انبوه موشک‌های بالستیک گذاشته است. مقام‌های ایرانی هشدار داده‌اند که تهران قصد دارد به ظرفیتی دست یابد که بتواند در یک حمله واحد، ۲ هزار موشک بالستیک را علیه اسرائیل شلیک کند. البته امکان‌پذیری اجرای حمله‌ای در چنین مقیاس کاملاً بی‌سابقه‌ای، هنوز محل پرسش است و در واقع، تلاش‌های ایران برای شکل‌دهی به پدافند هوایی منطقه به‌عنوان سپری اضافی در برابر حملات هوایی اسرائیل، با چالش‌های جدی روبه‌رو شده‌است.

در این شرایط، آمریکا و اسرائیل در تلاش هستند تا جلوی تقویت نظامی ایران را بگیرند. روزنامه وال‌استریت ژورنال جمعه گذشته طی گزارشی مدعی شد که ماه گذشته یک تیم عملیات ویژه آمریکایی در اقیانوس هند، در نزدیکی سریلانکا، یک کشتی چینیِ عازم ایران را متوقف و بازرسی کرده است. به گفته منابع این روزنامه، هدف از این عملیات جلوگیری از واردات قطعاتی بوده که می‌توانست به تقویت توان نظامی تهران کمک کند.

به نوشته ساوت چاینا مورنینگ پست، توقیف گزارش‌شده کشتی از سوی آمریکا ممکن است نشانه‌ای از «آزمودن فضا» از سوی واشنگتن برای احیای یک تاکتیک قدیمی در اعمال فشار بر روابط پکن با متحدان و شرکای راهبردی‌اش باشد؛ هرچند چنین اقداماتی می‌تواند خطر نقض حقوق بین‌الملل را به همراه داشته باشد. واشنگتن چین را متهم می‌کند که با تأمین قطعات دومنظوره، به تلاش‌های ایران برای بازسازی و نوسازی نیروهای موشک بالستیک خود کمک می‌کند. ایالات متحده در بحبوحه تشدید دوباره تنش‌های منطقه‌ای و اعمال تحریم‌های آمریکا علیه نهادهای مرتبط با برنامه موشکی ایران، در پی مقابله با توسعه موشک‌های ایرانی است.

به باور لو لی-شی، کارشناس پیشین نیروی دریایی تایوان، اقدام اخیر آمریکا در توقیف این محموله نشان‌دهنده تلاش آمریکا برای سنجش واکنش‌ها و «آزمودن فضا و وضعیت» است. به گفته لو: «با عمل کردن پیش‌دستانه، آمریکا در حال بررسی است که جامعه بین‌المللی چگونه واکنش نشان خواهد داد، آیا سازمان ملل یا نهادهایی مانند دیوان بین‌المللی حقوق دریاها واکنشی خواهند داشت یا خیر». او افزود: «آمریکا با پیش‌قدم شدن در چنین عملی، قصد دارد واکنش جامعه بین‌المللی را بسنجد و ببیند آیا سازمان ملل یا نهادهایی همچون دادگاه بین‌المللی حقوق دریاها هیچ واکنشی نشان خواهند داد یا نه.»

دنیس وایلدر، استاد دانشگاه جورج‌تاون گفت: «اگرچه مداخله علیه کشتی‌ای که از چین به مقصد ایران در حرکت بوده به‌دلیل نگرانی‌های مربوط به اشاعه تسلیحاتی رایج نیست، اما «بی‌سابقه هم نیست.» او گفت: «اینکه چنین اقدامی تا چه حد شرکت‌های چینی را از کمک به ایران در حوزهٔ سلاح‌های کشتار جمعی بازمی‌دارد، به کیفیت اطلاعات اطلاعاتی به‌دست‌آمده بستگی دارد. اگر اطلاعات صرفاً مقطعی و پراکنده باشد، بازدارندگی ایجاد نخواهد کرد.»