بازی عمان در منطقه خاکستری/ جنگ غزه عمان را از اسرائیل دور کرد/ غیبت مسقط در ماجراجویی تازه آمریکا
اقتصادنیوز: جنگ در غزه موجب شده تا بازیگری چون عمان که در معادلات جهانی بی طرفانه رفتار می کرد ناچار شود موضع گیری کند.
شنبه 1404/03/17 23:20 دسته بندی: اخبار سیاسی امروز کد خبر: 10205به گزارش اقتصادنیوز، کشور سلطان نشین عمان به طور سنتی در صحنه بین المللی جایگاه متوسطی داشته و در عین حال سیاست خارجی دوستانه ای را بر اساس میانه روی، دیپلماسی و گفت و گو اجرایی می کند. عمان در قامت متعادل کننده ژئوپلیتیکی به عنوان بازیگری «بی طرف و در عین حال فعال» شناخته می شود،چرا که از همسویی با بلوک های قدرت در برابر یکدیگر اجتناب می کند، حتی در شرایطی که به برای تامین تسلیحات و دریافت ضمانت امنیتی به آمریکا وابسته است. به این ترتیب، مقامات عمانی به شکلی علنی از مقام های آمریکایی انتقاد نمی کنند.با این حال، در ماه‌های اخیر، حمایت مردم عمان از آرمان فلسطین و پویایی‌های سیاسی، مذهبی و اجتماعی مرتبط در این کشور موجب شده تا مسقط حمایت آهنین ایالات متحده از اسرائیل را به چالش بکشد. هرچند عمان علیرغم افزایش احساسات ضد آمریکایی و ناراحتی رهبری اش از موضع واشنگتن در اسرائیل، قصد ندارد روابط استراتژیک خود با ایالات متحده را کنار بگذارد. سلطان نشین با دولت بایدن - که نقش مسقط را به عنوان واسطه با رقبای منطقه ای ایالات متحده بسیار ارزشمند می داند، همکاری نزدیک دارد.
هم صدایی کم رنگ عمان با آمریکا
آنگونه که مرکز عربی واشنگتن دی سی نوشته، عمان و اعضای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) از تحولاتی مانند حملات علیه کشتی های تجاری مرتبط با اسرائیل در دریای سرخ، بمباران مکرر فرودگاه های سوریه توسط اسرائیل بسیار نگران هستند. این گروه از بازیگران هراس دارند که با گسترش دامنه جنگ، تنش زدایی حاکم بر روابط عربستان و امارات با ایران به شکلی منفی تحت تاثیر قرار بگیرد. از منظر آنها، تا زمانی که آتش بس در غزه برقرار نشود، انتظار می رود عمان همکاری های کم اهمیت خود را با واشنگتن حفظ کند.در عین حال، عمان (مانند سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، به جز بحرین) از شرکت در عملیات نگهبان رفاه، ابتکار امنیتی جدید تحت رهبری ایالات متحده در دریای سرخ، خودداری کرده است. عمان احتمالاً نمی‌خواهد به واسطه هم صدایی با ایالات متحده به مخالفت ها در داخل دامن بزند. انتظار می‌رود عمان تا زمان برقراری آتش‌بس در غزه، همکاری کم‌رنگی با واشنگتن داشته باشد و در مواقعی علیه سیاست‌های آمریکا سخن بگوید و به شهروندانش اجازه دهد تا برای مخالفت با اسرائیل آزادی عمل داشته باشند.
بازی در زمین خاکستری
عمان به "اجماع اعراب" در مورد مناقشه اسرائیل و فلسطین پیوسته طرفدار راه حل دو کشوری مبتنی بر حقوق بین الملل است. مسقط مدت‌هاست که از حق فلسطینی‌ها برای تعیین سرنوشت، دولت و کرامت حمایت کرده است. مقامات عمانی تاکید می کنند که یافتن راه حل عادلانه و پایدار برای مسئله فلسطین برای ثبات بلندمدت در خاورمیانه مهم است. عمان جلوتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس روابط غیررسمی با اسرائیل را برای چندین دهه حفظ کرده و برخلاف همتایان عرب خود در سال 1979 مصر را برای برقراری صلح با اسرائیل و اردن در سال 1994 تحت فشار قرار نداد.
مواضع این کشور در دوران سلطنت سلطان قابوس بن سعید آل سعید (1970-2020 منعکس کننده این باور بود که صلح بین اسرائیلی ها و فلسطینی ها و دیگر اعراب از طریق دیپلماسی و گفتگو قابل دستیابی است. در زمان کنفرانس مادرید 1991 و توافقنامه اسلو در سال 1993، عمان خوشبین بود که مناقشه اسرائیل و فلسطین می تواند با میانجیگری ایالات متحده حل شود. از دهه 1990، مقامات ارشد عمانی و اسرائیل در سرزمین های اشغالی، قطر، لهستان و ایالات متحده دیدار داشته اند و مسقط میزبان سه نخست‌وزیر اسرائیلی - اسحاق رابین، شیمون پرز و بنیامین نتانیاهو - بوده است.از همین رو عمان در حالی که به واسطه برخی موضوعات با اسرائیل چالش هایی را تجربه کرده، این توان را داشته تا با ایران و بازیگران متحد این کشور همکاری داشته باشد.از همین رو به باور ناظران میان کشورهای حاشیه خلیج فارس عمان تنها بازیگری است که بیشترین ارتباط را با تهران داشته و دارد، این بازیگر در هیچ برهه ای به اجماع اعراب برای رویارویی با ایران نپیوست. عمان همچنین تنها کشور شورای همکاری خلیج فارس بود که در طول جنگ داخلی سوریه روابط دیپلماتیک خود را با دمشق قطع یا کاهش نداد.علاوه بر این، عمان یکی از معدود کشورهای عربی است که میزبان اسماعیل هنیه رهبر سیاسی حماس بوده؛ چهره ای که در مراسم تشییع جنازه سلطان قابوس در ژانویه 2020 شرکت کرد و با سلطان هیثم بن طارق آل سعید جانشین او دیدار داشت.
اسرائیل از چشم افتاد!
زمانی که سلطان هیثم سکان قدرت در عمان را برعهده گرفت، تغییری در سیاست خارجی عمان در قبال اسرائیل رخ داد. پس از روی کار آمدن کابینه راست افراطی نتانیاهو در سال 2022، رهبری عمان دیگر تعامل با اسرائیل را در قاب منافع بالقوه اش در منطقه تبیین نمی کند.اگرچه مسقط فوریه گذشته به پروازهای اسرائیل اجازه ورود به حریم هوایی خود را داد (پس از این که عربستان سعودی در ژوئیه 2022 این اقدام را انجام داد)، مقامات این کشور به شکل ضمنی اعلام کرده اند که خواهان پیوستن به توافق ابراهیم و عادی سازی روابط با اسرائیل نیستند. در واقع، دو ماه قبل از آن، مجلس شورا، نهاد قانونگذاری منتخب عمان، به منع عمانی‌ها از تعامل حضوری و اینترنتی با اسرائیلی‌ها و تماس در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و ورزشی رأی داده بود.
از زمان تهاجم اسرائیل به غزه، موضع مسقط علیه اسرائیل به طور قابل توجهی سخت گیرانه تر شده، 8 دسامبر، سید بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه در ایکس (توئیتر سابق) ایالات متحده را به دلیل وتوی پیش نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که خواستار آتش بس فوری در غزه شده بود، به چالش کشید. علاوه بر این، عمانی ها از قدرت اقتصادی خود برای نشان دادن همبستگی با فلسطینی ها استفاده می کنند. در همین راستا بسیاری از مردمان این کشور شرکت‌های آمریکایی را که طرفدار اسرائیل هستند، مانند استارباکس و مک‌دونالدز و همچنین محصولات اسرائیلی که از طریق بندر جبل علی دبی وارد عمان شده‌اند را تحریم کرده اند. دولت عمان رسماً چنین تحریم‌هایی را تأیید نمی‌کند، با این همه تایید کرده که به حق شهروندان در عدم خرید محصولات خاص مرتبط با اهداف سیاسی بین‌المللی احترام می‌گذارد.به باور ناظران، با ادامه جنگ غزه، عمان قصد دارد از خود در برابر پیامدهای درگیری محافظت کند و در عین حال با بازیگران جهانی و منطقه ای برای مهار و در نهایت متوقف کردن درگیری ها همکاری کند. ایالات متحده به عنوان یک بازیگر کلیدی باقی خواهد ماند، اما مشارکتش با عمان می تواند از نظر سیاسی برای سلطنت حساس تر شود، به خصوص اگر کشتار و فاجعه انسانی در غزه ادامه یابد.
