«دنیای‌اقتصاد» ریشه‌های هیجان منفی در بازار سهام را بررسی می‌کند؛

روز هراس در بورس

یک شنبه 1404/03/18 23:44 دسته بندی: اخبار بورس امروز کد خبر: 44188

علی قاسمی: خروج سهمگین پول‌های حقیقی از بازار سهام طی بهمن‌‌‌‌‌‌ماه، حکایت از آن دارد که در مقیاس ماهانه بیشترین خروج از تیرماه1402 به‌وقوع پیوسته است، ضمن آنکه افت 2.08درصدی شاخص‌کل بورس در اولین روز معاملاتی هفته رقم خورد که از 14مرداد سال‌جاری تکرار نشده‌است. مطابق بررسی‌‌‌‌‌‌ها با این تفاسیر حمایت 2میلیون و 750هزار‌واحدی شاخص اصلی نیز از دست رفت. همچنین ارزش معاملات خرد نیز به 5هزار و 500میلیارد‌تومان رسید‌که کم‌ترین مقدار از 26آبان سال‌جاری است. هیجان منفی که بر بازار سهام غلبه کرده‌است، در نتیجه چندعامل مختلف است. اول آنکه دخالت بانک‌مرکزی در عرضه سکه سبب خروج پول از همه بازارها شده‌است.

علاوه‌بر این، بالاگرفتن تنش‌ها میان ایران و آمریکا بر فضای رکودی-هیجانی بازار سهام دامن زده است. این درحالی است که رونق بورس می‌توانست به‌عنوان یکی از دستاوردهای دولت پزشکیان در6ماه گذشته از آغاز دولت چهاردهم باشد.

بورس؛ در کف کف‌‌‌‌‌‌ها

همان‌طور که انتظار می‌رفت، با عدم‌کارآیی محرک‌‌‌‌‌‌های بازار سهام، ارزش معاملات نیز به محدوده‌های پایینی رسید. ورود این سنجه آماری به کانال 5هزار ‌میلیارد‌تومان، سبب شد تا به کم‌ترین مقدار از 26آبان سال‌جاری برسد، ضمن اینکه ارزش دلاری معاملات نیز چند روزی است که زیر محدوده حساس 100میلیون دلار است. ارزش دلاری بازار سهام نیز به کف 20آبان نزدیک شده‌است. بررسی‌‌‌‌‌‌ها از نسبت P/E بازار سهام نشان می‌دهد؛ این سنجه ارزش‌گذاری سهام به 6.75واحد رسیده‌است. این میزان از 18آذر سال‌جاری سابقه نداشته‌است. به‌نظر می‌رسد، هرقدر بر ارزندگی بازار بر اساس متغیرهای مختلف افزوده می‌شود، اما تقاضای بازار برای نقدکردن سهام نیز بیشتر می‌شود. ریسک‌های سیاسی و اختلاف بیش از 35درصدی قیمت دلار نیما و دلار آزاد، موجبات بروز کف‌‌‌‌‌‌نشینی بورس شده‌است.

فرار شتاب‌‌‌‌‌‌گونه حقیقی‌‌‌‌‌‌ها

با افت بیش از 2درصدی نماگر اصلی بورس که از 14مرداد سال‌جاری چنین نوسان منفی بی‌سابقه بوده‌است، بیش از 2هزار و 300میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شده‌است. این درحالی است که صندوق‌های درآمدثابت همچنان صحنه خروج سرمایه‌ها است. به‌نظر می‌رسد بخشی از خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت برای انتظارات بالای تورمی باشد، اما همچنان نرخ اوراق که بالای 33درصد است، مانع از ورود پول قابل‌توجه به بازارها می‌شود. از ابتدای بهمن‌‌‌‌‌‌ماه بیش از 8هزار و 100میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات بازار سهام خارج شده‌است. بافرض آنکه طی سه روز آینده ورود پولی به‌ثبت نرسد، این میزان از خروج پول در مقیاس ماهانه از تیرماه1402 سابقه نداشته‌است.

خبرهای اخیری که درخصوص دخالت مستقیم بانک‌مرکزی در عرضه سکه با قیمتی پایین‌تر از ارزش ذاتی منتشر شده‌است، موجب خروج گسترده پول از بازارها شده‌است. این درحالی است که سابقه تاریخی این‌گونه اقدامات درخشان نیست و این با عرضه سکه در فضایی که عطش تقاضا بالاست، نمی‌توان جلوی انتظارات تورمی را گرفت. معاون بورس‌کالا نیز اخیرا نسبت به این اقدام بانک‌مرکزی واکنش منفی نشان ‌داده‌است. تمام وعده‌‌‌‌‌‌های عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، طی یک ماه اخیر همزمان با روی کارآمد ترامپ زیر سوال رفته‌است. اختلاف دلار توافقی با قیمت دلار آزاد به بیش از 35درصد رسیده‌است.

حواشی قیمت‌گذاری دستوری و حذف آن، عملا اجرایی نشد، ضمن آنکه همچنان درخصوص کاهش نرخ بهره ابهاماتی وجود دارد. هرچند به‌طور نمایشی نرخ گواهی‌سپرده‌‌‌‌‌‌ها به 25درصد رسیده‌است، اما همچنان برخی از بانک‌ها نرخ 30درصد را تمدید‌کرده و بازار اوراق به لحاظ نرخ بهره داغ است، به‌طوری‌که همچنان شاهد افزایش نرخ بهره موثر یا YTM در اخزا هستیم. بورس تهران می‌توانست به‌عنوان یک دستاورد برای 6ماهه ابتدایی دولت پزشکیان باشد. رونق بازار سهام در جایی‌که نماگر اصلی به مرز 3میلیون واحد نیز رسیده بود و می‌توانست از آن فراتر رود، با برخی از اقدامات سیاسی و اقتصادی به رکود رسید. بسته‌‌‌‌‌‌شدن پتروشیمی‌ها بدون اصلاح فرمول و بازنشانی نحوه درست قیمت‌گذاری یوتیلیتی‌‌‌‌‌‌ها، ابهامات پیرامون مالکیت ایران‌خودرو و افزایش اختلاف نرخ بورس‌کالا با دلار توافقی از جمله ریسک‌های اقتصادی است که می‌تواند به وسیله دولت حل و فصل شود، اما اهالی بازار را در فضایی رخوت‌‌‌‌‌‌انگیز نگه داشته‌است.

رونق بازارهای جهانی

تحولات بورس تهران، در حالی رقم خورده است که قیمت برخی از کامودیتی‌‌‌‌‌‌ها در اوج است. سیاست‌های ترامپ و تحولات منطقه سبب شده‌است تا شاخص دلار روندی کاهشی را دنبال کند. از آن‌‌‌‌‌‌سو قیمت برخی از داریی‌‌‌‌‌‌های پایه با رشد خوبی همراه شده‌است. هرچند مذاکره ترامپ و پوتین موجب کاهش قابل‌توجه قیمت طلای جهانی شد و این شاخص را به زیر 2 هزار و 900 دلار به ازای هر اونس کاهش داد. همچنین احتمال کاهش سهم ایران در صادرات نفت جهانی ، موجب رشد نسبی قیمت نفت شده‌است، بااین‌حال کرک‌اسپرد پالایشی‌‌‌‌‌‌ها در حال تقویت‌شدن است. افزایش 12درصدی قیمت گاز طبیعی، طی هفته گذشته موجب‌شده‌است تا همچنان شاهد روند صعودی نرخ خوراک صنایع باشیم، با این‌حال قیمت اوره جهانی نیز تقویت شده و حوالی 380دلار به ازای هر‌تن مورد محاسبه قرار می‌گیرد، همچنین قیمت متانول نیز بالای 300دلار است و از این جهت جای نگرانی برای صنایع پتروشیمی وجود دارد. همچنین قیمت گاز اروپا با کاهش 9درصدی و وزنی که در فرمول نرخ خوراک دارد، می‌تواند در نهایت بر حاشیه سود اوره و متانول‌‌‌‌‌‌سازان موثر واقع شود.

با وجود آنکه قیمت روی برای عبور از 2هزار و 900دلار مقاومت نشان می‌دهد، اما افزایش تحریم‌های آلومینیوم روسیه سبب شد تا قیمت آلومینیوم به بالای 2هزار و 600دلار و مس نیز با رشد 0.1درصدی همراه شود. در بورس‌کالا نیز طی هفته گذشته کاتد مس با رقابت 19درصدی و شمش آلومینیوم با رقابت 5درصدی همراه شدند. در کنار این موارد، به‌‌‌‌‌‌رغم 106دلاری‌‌‌‌‌‌شدن سنگ‌آهن، قیمت بیلت فولاد ایران بدون تغییر حوالی 420دلار است. قیمتی که با رشد قیمت دلار نیز اثر مثبتی بر سود و درآمد فولادی‌‌‌‌‌‌ها نگذاشته است. در تالار نقره‌‌‌‌‌‌ای بورس‌کالا، میانگین شمش فولاد با رقابت 5درصدی حوالی 26میلیون‌تومان معامله می‌شود.